Uitgegeven artikelen in pers etc.

De Watervrienden bestaan 50 jaar

Sporen van vroeger (Lisser Nieuws)

4 december 2018

door Nico Groen

In 1968 werd zwemvereniging ’De Watervrienden Lisse’ opgericht. Precies 50 jaar geleden dus. In september 1968 werd de eerste officiële ledenvergadering gehouden en het bestuur gekozen. Dat werden Jan Weerman als voorzitter en Ada van Kampen, Theo Reeuwijk, Jo van Hilten, Mara Dorrestijn, Jacques Dierix, Bram Dreef en Ron Dreef als overige bestuursleden. Het zwembad De Lis was bij de oprichting nog niet eens in gebruik. Dat opende pas in augustus 1969.

 Het gaat De Watervrienden voor de wind

Het belangrijkste doel van de vereniging is het behalen van zwemdiploma’s. Het ging goed met zwemvereniging De Watervrienden Lisse. In april 1971 waren er al bijna duizend leden. Er werden zwemwedstrijden gehouden. De vereniging organiseerde een waterfeest op het Comomeer. Ook werd er deelgenomen aan watersportevenementen op de Bosbaan in Amsterdam, de Zeemijl in Rockanje, een evenement in IJmuiden en een sportdag voor de jeugd in Haarlem. De zwemfeesten op het Comomeer werden een jaarlijkse traditie. Bijvoorbeeld in 1973 werd met behulp van de Heemsteedse Reddingsbrigade en de afdeling Lisse van de EHBO een groots zwemfeest op touw gezet met onder andere demonstraties waterskiën en zwemwedstrijden over 1.000 en 500 meter.

In de jaren zeventig werd acht keer achter elkaar het kampioenschap van het gewest Zuid-Holland veroverd. Van de 35 zwemnummers die moesten worden afgewerkt, werden die in 1979 21 keer door de Watervrienden gewonnen. Dat jaar werd de wedstrijdploeg onder leiding van trainer Theo van Diest in Tilburg voor de tweede maal Kampioen van Nederland.

Het jaar daarop werd de ploeg weer kampioen. De Watervrienden mochten toen de wisselbeker houden. Vele jaren werd door de wedstrijdzwemmers met 2 ploegen meegedaan aan de jaarlijkse Bondskampioenschappen. De zwemmers van de Watervrienden kwamen altijd met heel veel medailles thuis.

 Olympiër Hans Kroes

Hans Kroes is ongetwijfeld landelijk het bekendste lid van de Watervrienden geweest. Hij nam namelijk met de zwemploeg in 1988 deel aan de Olympische Spelen in Seoul. De jeugdige Lisser was eerst lid van De Watervrienden, maar trainde larer bij de kring van de Heemsteedse Polo Club onder leiding van Wim Geurtsen. Keihard trainde de zwemmer om naar Seoul te kunnen. Heel vaak lag hij ’s morgens om een uur of vijf al in de Lis. Twintig uur in de week. Dan was ook trainer Theo van Diest daar al druk bezig.

Boek ‘Lisse in de jaren tachtig’

Bovenstaande komt voor een deel uit het pas uitgekomen boek ‘Lisse in de jaren tachtig’ geschreven door Arie in ’t Veld. Dit boek is verkrijgbaar bij de plaatselijke boekhandel. Het is een vervolg op ‘Lisse in de jaren vijftig’, ‘Lisse in de jaren zestig’ en ‘Lisse in de jaren zeventig’. Deze uitgaven zijn voor deze column ook geraadpleegd. ‘Lisse in de jaren zeventig’ is ook nog verkrijgbaar.

 

De wedstrijdzwemmers zijn altijd heel succesvol geweest. Foto: Website Watervrienden Lisse

Het pand van de Coöp is een gemeentelijk monument

Het pand van de honderdjarige  COOP op de hoek van de Kanaalstraat en Kapelstraat is gebouwd in 1929. Het gebouw wordt beschreven.

Sporen van vroeger   (Lisser Nieuws)                                              

20 november 2018

door Nico Groen

In een vorige column van Sporen van Vroeger ging het over de oprichting op 27 september 1918 van de Coöperatieve Verbruiksvereniging “Onderling Belang door Steun verkregen”. Dit jaar dus 100 jaar geleden. Men begon in een klein winkeltje (waar nu Roobol zit) aan de Kapelstraat. Later werd dit uitgebreid  met een groot pand van 1200 m2  op de hoek van de Kapelstraat met de Kanaalstraat, waar nu opticien Bril Jan’t is gevestigd (Kapelstraat 2).

Dit laatste pand is gebouwd in 1929. De winkel met bovengelegen woonhuis is een gaaf voorbeeld van de architectuur uit die tijd. Architect C.W. Barnhoorn uit Lisse ontwierp dit pand in de stijl van de Amsterdamse School. Naast het winkelpand stond in de Kapelstraat oorspronkelijk de woning van de bedrijfsleider. Dit pand is in 1969 gesloopt. Daar wordt nu gebouwd om er bovenwoningen te realiseren.

Het hoekpand heeft een rechthoekige plattegrond en bestaat uit twee bouwlagen onder een samengesteld schilddak. Dat is een daktype dat wordt gevormd door twee driehoekige dakvlakken aan de korte kant en twee trapeziumvormige dakvlakken aan de lange kant van het gebouw. De muren van het noordelijk gedeelte (aan de Kanaalstraat) zijn iets hoger opgemetseld, waardoor de vensteropeningen in het hogere muurvlak op de 1e verdieping groter zijn. Het dak is hier ook hoger. Dat is ook de reden, dat het een samengesteld schilddak wordt genoemd. Het zijn eigenlijk twee daken.
De gevels zijn opgebouwd uit rode baksteen in kettingverband. De vensteropeningen op de begane grond worden omlijst door bakstenen pilaren voorzien van decoratief metselwerk. Deze zijn aan de bovenkant afgesloten door natuurstenen ornamenten. Een horizontale doorlopende, ronde latei boven de vensteropeningen verbindt het geheel met elkaar.

Er waren 3 winkels in het pand

Rechts in de kopgevel aan de Kanaalstraat is de toegang tot de bovenwoning (Kanaalstraat 56). In de afgeschuinde hoek bevindt zich de entree met een deuromlijsting van betonnen blokken. Vroeger was er aan de kant van de Kapelstraat een portiek met 2 haaks op elkaar staande deuren. Op de foto is het portiek te zien. Links was de deur naar conservenafdeling en rechts naar de kruidenierswinkel. Er waren  oorspronkelijk dus 3 winkels in het pand. Aan de kant van de Kanaalstraat verkocht men manufacturen. In 1959 is het portiek vervangen door een raam en werd het geheel één kruidenierszaak. De verkoop van manufacturen verhuisde toen naar Kapelstraat 6, waar nu Roobol zit. In 2006 stopte de Coöp met de verkoop van alles.

Nieuwe website van de VOL 

Bovenstaande gegevens komen voor een deel van de nieuwe website van de VOL: www:oudlisse.nl. Bij aanklikken van het hoofdstuk Monumenten  vindt u bij de gemeentelijke monumenten o.a uitleg over Kanaalstraat 56. Op de website staat bij het hoofdstuk Nieuws ook een uitnodiging voor een lezing voor vanavond, 20 november om 20.00 uur over archeologisch onderzoek in de Bollenstreek, met nadruk op Lisse.

Het pand uit 1929, daarachter het huis van de beheerder met daarachter het eerste winkeltje. Foto: OudLisse.nl

Winkelcoöperatie 100 jaar geleden opgericht

Sporen van vroeger  (Lisser Nieuws)                                                           

6 november  2018

door Nico Groen

Op 27 september 1918 werd officieel de Coöperatieve Verbruiksvereniging “Onderling Belang door Steun verkregen” opgericht. Dit jaar dus 100 jaar geleden. Het was net voor de afloop van de Eerste Wereldoorlog. Er was armoede, honger en weinig  beschikbaar voor de eerste levensbehoeften. Er werden die jaren heel veel coöperaties in het leven geroepen om gezamenlijke voordelen te behalen. Het was een katholieke coöperatie. Men begon in een klein winkeltje (waar nu Roobol staat) aan de Kapelstraat. Later werd dit uitgebreid tot totaal 1200 m2  met een groot pand op de hoek van de Kapelstraat met de Kanaalstraat, waar nu opticien Bril Jan’t is gevestigd. Dit gebouw is in 1929 gerealiseerd in de stijl van de Amsterdamse School. C.W. Barnhoorn was de architect. Het is nu een gemeentelijk monument.

Voor arbeidersgezinnen

Zo’n verbruikscoöperatie was vooral bedoeld voor arbeidersgezinnen. Voor een paar gulden konden katholieke arbeiders lid worden. Dat bedrag hoefde niet in één keer te worden betaald. Door in termijnen te betalen kon ieder arbeidersgezin lid worden. Omdat het een coöperatie was werd de winst als dividend uitbetaald. De winkel bewaarde alle bonnetjes. Aan het einde van het jaar kregen de leden over het totaal van de bonnetjes een paar procent dividend.

De grote bloeiperiode van de Coöp, zoals de coöperatieve vereniging genoemd werd, lag in de vijftiger en zestiger jaren van de vorige eeuw. In die tijd leefde het coöperatief denken nog volop en waren de zuilen ook nog volop aanwezig in het dagelijks leven. Zo was er aan de Heereweg ook een protestante verbruikerscoöperatie, die ‘Ons Belang’ heette.

De RK Coöp begon met een kruidenierswinkel. Al gauw werd dit uitgebreid met een  manufacturenhandel. Daarna kwam er een bakkerij, een steenkolenhandel en een meubelhandel bij. In de hoogtijdagen telde de Coöp (Onderling Belang) 1900 leden. Vrijwel alle katholieke arbeiders in Lisse waren lid.

In de jaren zestig hechtte men  meer aan individualisme en de verzuiling werd  minder. De winkels van Onderling Belang gingen onvoldoende met hun tijd mee. De gebouwen waren daar ook niet echt geschikt voor. Er waren steeds minder leden, ook door het overlijden van trouwe leden. De meubelzaak en de cooking-winkel hielden het het langst vol. In 2006 sloten de winkels echter hun deuren.

Subsidie van voorheen de Coöp

Daarmee was het echter niet afgelopen. Als steunfonds werd de ‘Stichting voorheen Coöp Onderling Belang’ opgericht. Dit werd gedaan om in de geest van de oprichters in 1918 voor de Lissese gemeenschap iets te betekenen. De netto huuropbrengsten komen in het steunfonds terecht. Dit geld is beschikbaar als subsidie voor doelen met algemeen belang voor Lisse, zoals bijvoorbeeld het Oranje-Comité en het Comité Open Monumentendag. De VOL kreeg voor het maken van het boek ‘Wandel en Fietsroutes langs bomen in Lisse’ ook subsidie. Dit boek is nog steeds verkrijgbaar bij de VOL.

 

Het voormalig pand van de Coöp is een gemeentelijk monument. Foto: BeeldbankLisse.nl

 

 

Don Boscoterrein onherkenbaar

In 1951 werd de Don Boscoschool gebouwd in stijl van de Delftse School door  de 100 jaar geleden geboren archtiect Aad Paardekooper.  Het is geen gemeentelijk monument geworden door de vele aanpassingen.

Sporen van vroeger ( Lisser Nieuws)                                       

23 oktober 2018

door Nico Groen

Na de sloop en het kappen van bomen en struiken in 2016 leek er niet veel te gebeuren op het terrein van de voormalige Don Boscoschool. Tot deze zomer. De werkzaamheden werden voortvarend aangepakt. Eerst werd een nieuwe vaart gegraven in de vorm van een T, loodrecht op de Rijnsloot. De uitgegraven grond werd gebruikt om de rest op te hogen. Vervolgens werden de wegen ingemeten. Op het tracé is nu een flinke laag verharding aangebracht. Niets op het terrein herinnert meer aan de bebouwing van de Don Boscoschool, dat een uitgebreid scholencomplex voor speciaal onderwijs was.

In 1951 werd de Don Boscoschool gebouwd. Er werden toen 7 lokalen met een grote speelzolder gerealiseerd. Eigenlijk was de school in 1953 al te klein en werden er plannen gemaakt voor uitbreiding. In 1956 zijn er daarom een aantal lokalen bijgebouwd. In 1964 werd de school uitgebreid met een vleugel voor administratie, secretariaat e.d. Ook kwam er een motorisch therapielokaal bij. In 1982 startte er een renovatie, die in 1983 werd afgerond.

 Aad Paardekooper, 100 jaar geleden geboren

De school is gebouwd door het bekende architectenbureau Paardekooper en Barnhoorn uit Lisse, dat veel bouwwerken in Lisse heeft gerealiseerd. Paardekooper is precies 100 jaar geleden in 1918 geboren. Tijdens de eerste jaren na zijn opleiding was hij gefocust op de Delftse School. Later in zijn carrière  bouwde hij veel in de stijl van de Bossche School, zoals de Mariakerk.. De Delftse School stond van 1925 tot 1955 in de belangstelling van veel architecten. De naam Delftse School werd door architect J. Oud van de kunstenaarsgroep De Stijl in het leven geroepen en was gebaseerd op de ideeën van hoogleraar M. Molière uit Delft. Het was een reactie op de Amsterdamse School, die volgens Molière te decoratief was ingesteld.

Volgens de Delftse School lag schoonheid juist in eenvoud en was een goede harmonie tussen massa, ruimte en lichtval belangrijk. Architectuur moest nederig zijn en vooral niet opvallen. De functie van een gebouw moest tot uitdrukking komen in de vorm. Daarom werd ook een groot onderscheid gemaakt in de vormgeving van woonhuizen (simpel en ingetogen) en publieke gebouwen als stadhuizen en kerken, die juist monumentaal moesten zijn om hun functie te benadrukken. Kenmerkend voor de Delftse School is het gebruik van bakstenen en brede kozijnen. De architectuur van de Delftse School heeft de wederopbouw na de Tweede Wereldoorlog in sterke mate beheerst.

De eerste opzet voor de Don Boscoschool dateert van 1950, toen Paardekooper nog in de ban van de Delftse School was. Vandaar dat de school in deze stijl werd ontworpen.

Geen gemeentelijk monument

Stichting Dorp, Stad en Land uit Rotterdam is sinds 1929 actief op het gebied van landschap, stedenbouw, architectuur en cultureel erfgoed. DSL heeft onafhankelijke adviseurs voor ruimtelijke kwaliteit en erfgoed in dienst. In 2007 heeft DSL alle relevante gebouwen in Lisse bekeken  in opdracht van de Gemeente Lisse nadat de Cultuur-Historische Vereniging ‘Oud Lisse’ hierop had aangedrongen. DSL beoordeelde relevante gebouwen die in aanmerking konden komen te worden voorgedragen als gemeentelijk monument. De Don Boscoschool was echter niet monumentwaardig door de vele uitbreidingen en renovaties, die niet in de stijl van het oorspronkelijk gebouw waren uitgevoerd.

De Delftse School gebruikte veelal bakstenen bij de bouw. Foto Wim Bosch

 

 

Nieuwe website voor de VOL

De nieuwe website van de Cultuur-Historische Vereniging “Oud Lisse” is online. Uitgelegd wordt wat de mogelijkheden zijn.

Sporen van vroeger (Lisser Nieuws)
9 oktober 2018

door Nico Groen

De website is te vinden op www.oudlisse.nl. Dankzij Nico Valstar, die in 2017 is overleden, heeft de vorige website jarenlang goede dienst bewezen. Die site was echter niet meer van deze tijd en lastig te onderhouden.
De nieuwe website heeft een fris uiterlijk gekregen en een eenvoudige, duidelijke structuur. Er is een moderne techniek toegepast waardoor de site zich aanpast aan het gebruik op een PC, een tablet of een telefoon. Ook is het beheer veel eenvoudiger geworden, waardoor de redacteuren makkelijk en snel berichten kunnen toevoegen.
De indeling van de website is te zien in het Hoofdmenu. Deze heeft de volgende onderwerpen: Nieuws, Monumenten, In beeld, Historie en Publicaties. Ieder onderwerp heeft een eigen ruimte in de Startpagina. Van ieder onderwerp worden de recente berichten en artikelen getoond. Op de site is per onderwerp een archief beschikbaar met alle berichten en artikelen van dat onderwerp.

Goede zoekfunctie
Ook is een krachtige zoekfunctie beschikbaar. Door een zoekwoord in te tikken worden alle berichten en artikelen, waar dit woord in voorkomt getoond met een korte samenvatting. In de voet van de Startpagina zijn nog meer onderwerpen te vinden, zoals Over de
VOL, Lid worden, Contact, Nieuwsblad en Boeken. Bij Nieuwsblad staat niet het Nieuwsblad van de VOL zelf vermeld, maar per Nieuwsblad komt er in de toekomst een inhoudsopgave met een samenvatting van de artikelen beschikbaar.

Aanvullingen in de toekomst
De nieuwe website is nog niet af, hoewel er nu al meer dan 600 berichten en artikelen beschikbaar zijn waaronder de columns van Sporen van vroeger van het LisserNieuws. Dat zijn er ondertussen bijna 100. Ook een index van persoonsgegevens voor een groot aantal personen met de publicaties waarin zij voorkomen, zal worden toegevoegd. Deze index is gemaakt door Rob Pex.
De website zal dus nog groeien en nog belangrijker worden voor de bezoekers en de VOL. Van belang is om nu ervaringen op te doen om het geheel te verbeteren en fouten te herstellen. Mocht u fouten in de tekst of bij de foto’s vinden, wilt u dit dan melden bij de VOL. Met foto’s zijn we zo zorgvuldig mogelijk omgegaan. Mochten er echter foto’s in staan, die niet zijn toegestaan, meldt het de VOL. De foto zal dan worden verwijderd of het onderschrift aangepast.

In het Zomernummer van het Nieuwsblad staat bij de rubriek Nieuwsflitsen meer informatie over de nieuwe website. Het Nieuwsblad van de VOL is een kwartaalblad in fullcolour in A4 formaat van meestal 32 pagina’s. Dit blad is gratis voor leden van de VOL, maar is ook op dinsdagmorgen te koop bij de inloop in de Vergulde Zwaan.

Foto:

Een gedeelte van de Startpagina van de nieuwe website Oudlisse.nl van de VOL.

Buitenplaats Berkhout gesloopt in 1775

In het Lente Nieuwesblad van 2018 wordt uitgebreid ingegaan op het gebouw zelf en de bewoningsgeschiedenis. Het is heel interessant om dit artikel te lezen. Hieronder volgt een korte samenvatting.

Sporen van vroeger (Lisser Nieuws)

25 september 2018

door Nico Groen 

Het Nieuwsblad van de VOL is een kwartaalblad in full colour in A4 formaat van meestal 32 pagina’s. Dit blad is gratis voor leden van de VOL, maar ook op dinsdagmorgen te koop bij de inloop in de Vergulde Zwaan. In het Lentenummer 2018 staat een boeiend artikel over buitenplaats Berkhout, geschreven door Dirk Floorijp. In het artikel wordt uitgebreid ingegaan op het gebouw zelf en de bewoningsgeschiedenis. Het is heel interessant om dit artikel te lezen. Hieronder volgt een korte samenvatting.

Ligging bij het verzorgingshuis

De buitenplaats Berkhout is gerealiseerd door Hendrik Valkenaer in 1645. Hij was onder andere van 1633 tot 1662 ambachtsheer van Lisse. Hendrik was getrouwd met Florentina van Mathenesse. Zij was familie van de eigenaren van donjon Dever.

Buitenplaats Berkhout lag in  de Oude Mosveense buurt. Het huis had nummer 60. Alle huizen in Lisse hadden in die tijd een volgnummer.  Het lag ten westen van de Heereweg en ten zuiden van de Veenderweg. Deze laatste weg heette na 1905 Stationsweg en nu is dit gedeelte de Berkhoutlaan. Het buiten lag ten noorden van het Berkhouter Duintje, dat in de 17e eeuw werd afgegraven. De huidige locatie is om en nabij woonzorgcentrum Berkhout.  Oostelijk van buitenplaats Berkhout, richting Heereweg lag de moestuin. Aan de westkant tot aan boerderij De Wolff lag het bos van Berkhout. Buitenplaats Berkhout stond daar van 1645 tot 1775. Dus het werd na 130 jaar gesloopt.

Buitenplaats Berkhout heeft een belangrijke geschiedenis en het verzorgingshuis en de weg verwijzen naar deze mooie buitenplaats en houden zo deze naam in ere.

Verkoop van Berkhout in 1722

Op 17 mei 1722 wordt het buiten met alles er op en er aan verkocht aan luitenant-generaal J.A. von Barner. In het artikel in het Lentenummer wordt uitgebreid ingegaan op de levenswandel van deze generaal.

Bij de verkoop wordt de buitenplaats als volgt omschreven.  “Een schoone vermakelijke hofstede genaamt Berkhout, met desselfs huijsinge, boomgaarden, tuijnen, bloem en moesperken, binnen en buijtenlanen, bepotingen, beplantingen en al het gene daarin aard en nagelvast is. Begroot op twee morgen en vierhonderd veertien roeden, belend ten noordwesten de landerijen van mr. Isbrand de Bije oud burgemeester der stad Leijden en mr. Pieter Six, oud schepen der stad Amsterdam en ten noordoosten de Veenderlaan.” Daarbij hoorde ook nog “550 roeden land, recht voor de hofstede gelegen, voorts nog twee morgen land genaamd den hooge Kroft, ende akerenbos met den halven weg.”

In 1732 beschrijft Abraham Rademaker in ‘Rhynlands fraaiste gezichten’ Berkhout ook.

“Een zeer deftige huizing, waarop een torentje staat met klok en uurwijzer. ’t Heeft ook een ruim koetshuis en stalling voor 16 paarden, orangehuis, speelhuizen, grote en kleine hoenderhokken en ook duivenhokken, alsmede een bekwame plaats voor eenden. Alles modern getimmerd, diverse vakken met broeibakken, glazen trekkas, grotten, vijvers, starrebos met lanen daarom henen, daarin een viskom met een terras. Voor de ingang staat een fraai ijzer hek.”

Jammer, dat dit fraaie geheel in 1775 is afgebroken!

 

Gravure Berkhout door Abraham Rademaker 1732 in Rhynlands fraaiste gezichten

 

Het Rozenhek van Keukenhof hersteld

Iets westelijk van de huidige entree naar het Landgoed Keukenhof ligt nog een toegangspad richting Frederikshof.  Dit pad gaat over een zeer oude brug. De pijlers en het hek van dit rijksmonument zijn vernieuwd.

Sporen van vroeger (Lisser Nieuws)

11 september 2018

door Nico Groen

De basis van deze brug is een gemetseld tongewelf met een eensteens rollaag, zoals je er in de 18de eeuw bij Dever ook een had. Die laatste had een dubbel gemetseld tongewelf vanwege de breedte van de gracht. In het boekje ’Wandel- en Fietsroute over bruggen in Lisse’, uitgegeven door de Vereniging Oud Lisse, wordt de brug bij Landgoed Keukenhof beschreven. Het boek uit 2016 is nog steeds te koop bij de Vereniging.

Op de brug stond vroeger een hek met de naam ‘Rozenhek’ en daarom wordt in het boek het bruggetje voor het gemak Rozenbrug genoemd. In 1860 is het tracé van de huidige Stationsweg gerealiseerd. Daarvóór lag de weg veel zuidelijker en liep vanaf de Van Lyndenlaan rechtdoor tot voorbij het keukenhofterrein. Dit was te dicht bij het kasteel in de ogen van de eigenaren en de weg is daarom na veel vijven en zessen met een bocht om het kasteel heen gelegd. De weg, die toen nog Den Delff heette, was sinds 1837 in bezit van de eigenaar van Keukenhof.

Het bruggetje kan bij het verleggen van de weg rond 1860 gebouwd zijn.

Het is een Rijksmonument en mag natuurlijk niet gesloopt of zomaar veranderd worden. Het boek uit 2016 vermeldt dat de monumentale pilaren en het toegangshek verdwenen zijn. Zij waren daarvoor al jaren in deplorabele staat. Vlak na het uitkomen van het boek is alles keurig vernieuwd in de oude stijl. Er zijn 2 stenen pijlers met een hardstenen afdekplaat in de vorm van een diamant geplaatst. Ook het hek op de brug zelf is in oude stijl vernieuwd. Het gemetselde tongewelf is nog origineel. Keukenhof kan weer trots zijn op het Rozenhek

In 1999 zegt de Rijksmonumentendienst over het hek:

‘TOEGANGSHEK. Ten westen van de huidige hoofdingang bevindt zich een toegangshek, thans in vervallen staat (1999), gesitueerd op een duiker met gemetseld tongewelf. Het hek bestaat uit twee gemetselde pijlers met hardstenen diamantvormige dekplaten en een smeedijzeren dubbel spijlenhek. Waardering TOEGANGSHEK: van algemeen belang vanwege de ouderdom, vanwege de markering van een van de toegangen tot de buitenplaats en vanwege de ruimtelijke relatie met de andere onderdelen van de buitenplaats.’

Stond het Rozenhek wel hier?

De vraag is waar de naam Rozenhek vandaan komt. In het tijdschrift Buiten uit 1914 wordt al gesproken over het Rozenhek. Er staat: ‘Bij het Rozenhek passeerde men de Stationsweg …. al te grote nieuwsgierigheid van wandelaars en ’t verkeer waren er de oorzaak van om de weg langs de boerderij (de Loosterweg die van Voorhout naar Hillegom ging en toen nog vlak langs de ingang van het kasteel liep) op gezichtsafstand ten noordwesten van het huis om te leggen’.

Stond het hek bij deze toegangsweg? Stond er een hek met klimrozen bij een rozentuin, wat goed kan passen bij een tuinontwerp van een kasteel? Voorlopig blijft het gissen, maar het zou wel leuk zijn om uit te zoeken of het Rozenhek oorspronkelijk op genoemd bruggetje stond of mogelijk ergens in de buurt. Wanneer wordt het eerst geschreven over het Rozenhek?

Foto:  Het oude tongewelf met de nieuwe hekpijlers en het nieuwe hek. Foto: Nico Groen

 

 

Het Hofje van Six doet mee met Monumentendag

Het Hofje is gerenoveerd in 2017. De monumentale eik was verrot en is gekapt. De erepenning 2018 was voor het Hofje.

Sporen van vroeger (Lisser Nieuws)

28 augustus 2018

 door Nico Groen

Op  8 en 9 september 2018 zijn weer de Open Monumentendagen. Ook Lisse doet op zaterdag 8 september mee. Het plaatselijk organisatiecomité heeft maar liefst 22 eigenaren bereid gevonden hun monumentale gebouw open te stellen voor ieder, die daarin geïnteresseerd is. Een van de opengestelde gebouwen is het Hofje van Six, Kanaalstraat 34-42. Er is de laatste jaren al veel over de geschiedenis van het Hofje geschreven, maar nu kunt u het resultaat van de renovatie met eigen ogen zien.

 De eik is omgehakt

Op Open Monumentendag is dus het hernieuwde Hofje te bekijken, inclusief de mooi aangelegde tuin. De oude Amerikaanse eik is vóór de renovatie uit de tuin verwijderd. Diverse mensen vroegen zich af of deze monumentale eik zomaar verwijderd mocht worden. De boom stond immers op de gemeentelijke lijst van monumentale bomen. Bomen hebben echter niet het eeuwige leven. In overleg met een deskundige vanuit de gemeente Lisse en vanuit de Vereniging Oud Lisse werd  echter geconcludeerd dat de boom van binnen helemaal hol en verrot was. Bij het omhakken van de boom bleek dit heel duidelijk. De jaarringen van de boom zijn geteld, dat waren er ruim 110. Omdat de binnenste ringen niet konden worden geteld kan de boom heel goed bij de nieuwbouw van het Hofje in 1883 zijn geplant.

 Erepenning 2018

De Cultuur-Historische Vereniging “Oud Lisse” reikt jaarlijks een erepenning uit als blijk van waardering voor renovatie of behoud van een pand. In het Nieuwsblad van de VOL, een kwartaalblad in full colour, staat altijd de rubriek ‘Nieuwsflitsen’. Dit kwartaalblad is gratis voor leden van de VOL, maar ook op dinsdagmorgen te koop bij de inloop in de Vergulde Zwaan. Een van deze Nieuwsflitsen in het Lentenummer van 2018 ging over de uitreiking van deze erepenning. De inspanningen en het fraaie resultaat van de renovatie van het Hofje van Six sprongen er dit jaar natuurlijk uit. Na de jaarvergadering werd de penning door de heer Cor Dol namens de vereniging overhandigd aan het bestuur van de Diaconie van de Hervormde Gemeente, eigenaar van het Hofje. Cor Dol verzamelt al jaren verhalen en beelden van het Hofje en was natuurlijk een warm pleitbezorger voor behoud hiervan. Dat de Diaconie toch kans heeft gezien om na dreiging van sloop de renovatie alsnog te realiseren was voor VOL een enorme opsteker. De vereniging  heeft zich steeds sterk gemaakt voor behoud van het Hofje.

Boekwerk groot onderhoud 2017

In het Lentenummer van 2018 staat ook een Nieuwsflits over een nieuw boek  dat de renovatie van het Hofje beschrijft. Aan de renovatie van het Hofje hebben heel veel vrijwilligers meegewerkt. Het idee ontstond om al die activiteiten in boekvorm vast te leggen. Conny van der Eijk maakte gedurende het hele renovatietraject foto’s. Laura Bemelman, vrijwilliger bij de VOL, nam op zich het verhaal te maken. Ze interviewde diverse mensen die op een of andere manier betrokken waren bij de renovatie. Het resultaat is een leuk informatief en prettig leesbaar boekwerk met heel veel foto’s. Het verhaal over de renovatie wordt voorafgegaan door een duidelijke beschrijving van de geschiedenis van het Hofje. Dit boek is te verkrijgen bij de Diaconie van de Hervormde Gemeente, zolang de voorraad strekt.

 

De stam van de oude eik was van binnen verrot. Foto: Nico Groen

Tuinbouwschool open met Monumentendag

De school is gebouwd door Van Nes enTol sr. in de ‘Um 1800’ stijl in 1910. Na renovatie in 2011 is het een bedrijfsverzamelgebouw

Sporen van vroeger (Lisser Nieuws)

14 augustus 2018

door Nico Groen

Op  8 en 9 september zijn weer de Open Monumentendagen. Ook Lisse doet op zaterdag 8 september mee. Het plaatselijke organisatiecomité heeft maar liefst 22 eigenaren bereid gevonden hun monumentale gebouw open te stellen voor ieder, die daarin geïnteresseerd is. Een van de opengestelde gebouwen is de voormalige Rijks Middelbare Tuinbouw School op Heereweg 345. Het is een gemeentelijk monument.

Het schoolgebouw met een woning voor de directeur is ontworpen in 1910 door het architectenbureau Van Nes en Tol uit Rotterdam in ‘Um 1800’ stijl. De namen van de architecten zijn te vinden op een gevelsteen. Leen Tol sr. verhuisde later naar Lisse. ‘Um 1800’ is een stijl, die teruggrijpt op de bouwstijl van eind 18e eeuw. Dit is bij de school vooral terug te vinden in het middengedeelte van de voorgevel. De entree heeft houten deuren met glas en natuurstenen elementen. De natuurstenen omlijsting loopt tot de dakrand omhoog. Het grote bovenlicht boven de voordeur is van glas-in-lood en werd uitgevoerd met  een tulpenmotief.

Waar blijft de klok?

Daarboven is een grote ronde boog te zien. Het oude wapen van Lisse in de kleuren blauw met goud is in deze boog goed te herkennen. Tijdens de renovatie in 2011 is voor het herstel echt bladgoud gebruikt. De omlijsting van het portiek is rijk versierd met zuiltjes en gebeeldhouwde slingers in bloemmotief. Dit soort elementen werd veel gebruikt in de ‘Um 1800’ stijl. Een zelfde soort boog als boven het portiek is in de dakrand verwerkt. Binnen deze boog was een grote markante schoolklok te zien. Bij de grootschalige renovatie in 2011 is deze klok helaas verdwenen. De VOL heeft er al diverse keren op aangedrongen de klok al of niet werkend terug te plaatsen. In het ronde ornament hoort namelijk duidelijk een klok.

Symmetrische gevel

Het gebouw is aan de voorkant symmetrisch wat te zien is aan de raampartijen boven en beneden. Ook de twee  dakkapelletjes en beide markante schoorstenen op het dak zijn symmetrisch gebouwd. De ramen op de begane grond zijn veel kleiner dan die op de eerste verdieping. De kleine rechthoekige vensteropeningen op de begane grond lijken echter veel groter dan ze in werkelijkheid zijn. Dat komt door gebruik van brede natuurstenen lateien boven en onder de vensters en een smal muurtje tussen 2 raampartijen.

Na de renovatie in 2011 is de school in gebruik genomen als bedrijfsverzamelgebouw. Het gebouw kreeg hiermee gelukkig een nieuwe bestemming nadat het de functie van school had verloren. De zolder is ook in gebruik. Tijdens de Open Monumentendag is het zeer de moeite waard de grote zolder met zijn houten balkenconstructie te bewonderen.

Vereniging Oud Lisse reikt jaarlijks een erepenning uit aan een goed gerestaureerd of onderhouden gebouw in Lisse. Het prachtige schoolgebouw, gerenoveerd onder leiding van GVB Architecten uit Warmond kreeg in 2012 deze erepenning.

Foto:  Het middengedeelte van de voorgevel van de school. Foto: Nico Groen

 

 

Het Patronaatsgebouw is 100 jaar oud

Het patronaatsgebouw is in 1918 gebouwd in opdracht van de St. Agathaparochie.

Sporen van vroeger (Lisser Nieuws)

31 juli 2018

 Nico Groen

Het patronaatsgebouw is in 1918 gebouwd in opdracht van de St. Agathaparochie. Precies 100 jaar geleden dus. Een goede gelegenheid om het gebouw en zijn voorgeschiedenis op Bondstraat 13 te beschrijven. Heden ten dage is dansschool ‘Welkom’ er gevestigd.

Ned. R.K. Volksbond

De afdeling Lisse van de Ned. R.K. Volksbond werd in 1901 opgericht. Het was een organisatie die tot doel had de leefomstandigheden van de katholieke arbeiders te verbeteren. In 1903 werd deze Bond gehuisvest in de noodkerk, die toen niet meer in gebruik was als kerk. Deze kerk stond op de plek waar nu het Franciscushuis staat. De noodkerk moest in 1909 plaats maken voor het Piusgesticht. De Bond moest dus verhuizen. De Agathaparochie had voor dat doel een stuk grond aangekocht van de weduwe J. Vreeburg. Daarheen werd de noodkerk verplaatst. Het verplaatsen van het gebouw werd opgedragen aan de aannemer van het Piusgesticht, de heer A. Beugelsdijk uit Lisse. Hij besloot om het gebouw niet te slopen en te herbouwen maar het bouwwerk te verrollen. Dat duurde maar liefst 4 weken, want het was een groot gebouw van 33 meter lang en 13 meter breed. Het bouwwerk had erg te lijden onder deze verhuizing. Er moest veel hersteld worden, maar de Bond hield haar onderkomen.

In 1918 werd de noodkerk al gesloopt en op deze plaats werd het huidige Patronaatsgebouw, de nieuwe thuishaven voor de Volksbond, gerealiseerd. Precies 100 jaar geleden dus.

Er werd rond die tijd ook een straat aangelegd van de Heereweg naar de pas gerealiseerde Schoolstraat. Die straat werd naar de gebruiker van het nieuwe gebouw vernoemd: de Bondstraat.

Gemeentelijk monument

Het Patronaatsgebouw met 2 verdiepingen en een plat dak werd ontworpen door C.W. Barnhoorn. Hij was toen nog student. In de top van de voorgevel zit een aangesmeerde gevelsteen met het woord ‘PATRONAAT’. Deze gevelsteen is omlijst met rode strengpersstenen. Strengpersstenen zijn harde geperste stenen. Ze zijn harder dan gewone bakstenen en hebben scherpe randen. Ze zijn erg strak, glad en weinig poreus. Daarom nemen deze stenen minder water op dan gewone bakstenen. Ook verwering en vuil krijgen niet veel kans.

De voorgevel heeft bij de dakrand siermetselwerk in een bloktandmotief. Op de top staat een stenen kruis. De zijgevels zijn in dezelfde stijl uitgevoerd.

Achter het pand staat een grote aanbouw van één verdieping met een pannendak.

Gemeentelijk bezit sinds 1973

Het Patronaat bleef tot april 1973 eigendom van de  parochie. Toen werd de gemeente voor 200.000 gulden eigenaar van het gebouw. In dat jaar vestigde dansschool Castelein zich in het Patronaatsgebouw. Ook Radio Boterbloem vond er jarenlang onderdak. Toen Castelein stopte, werd de dansschool overgenomen door Peter en Rachell van der Veek. Zij leiden dansschool ‘Welkom’ al weer ruim 20 jaar in dit gemeentelijk monument.

Een oude foto van het ‘Patronaat’. Foto: Beeldbank Lisse.nl