KIJK NOU EENS: Rosendaal

 

 

Kijk nou eens! Dat is natuurlijk een aansporing om eens goed om je heen te kijken. Soms ben je al heel vaak ergens langs gelopen zonder een bepaald detail op te merken. Met deze rubriek hebben we voor ogen dat we juist een detail laten zien om u uit te dagen te bedenken om welk pand het gaat. In het volgende Nieuwsblad gaan we iets over het pand of de geschiedenis van de locatie schrijven. Met ook een beetje de hoop dat een lezer ons aanvullende informatie over het pand kan geven. Heeft u verhaal, laat het ons weten via: redactie@oudlisse.nl Deze keer zelfs 2 details! U bent weer uitgedaagd!

De raadselachtige tegeltjes op een gevel ergens in Lisse krijgen een plekje. Of wist u het al? Liesbeth Brouwer geeft uitleg over een stuk Lissese geschiedenis. Eerder in dit blad is ook aandacht voor deze plek. Toevallige meerwaarde!!

Door Liesbeth Brouwer

Nieuwsblad 23 nummer 3 2024

Kwamen de details u bekend voor, maar kon u het toch niet thuisbrengen? Dan bent u echt niet de enige. Je gaat vaak achteloos aan iets voorbij, terwijl het toch rg leuk is om iets meer achtergrond te weten.

Tijdgeest

Dirk Floorijp vertelt op blz.13 t/m 15 over de bewoners van landgoed Rosendaal. Dit verhaal gaat over het appartementengebouw Rosendaal en haar voorgeschiedenis. In het begin van de vorige eeuw kondigden zich voor het ooit zo fraaie landgoed Rosendaal, de eerste veranderingen aan. In februari 1914 bericht het Leidsch Dagblad: ‘De oude steenen muur bij het huis “Roozendaal” zal dan eindelijk moeten verdwijnen, omdat daar ter plaatse een autogarage met werkplaats zal worden gebouwd voor den heer van Werkhoven alhier’. In mei 1913 adverteerde Van Werkhoven nog voor zijn Lisser Auto-Garage op het Vierkant (naast Lissesche Bank). Hij heeft telefoonnr. 82. In september 1914 beslist de gemeenteraad dat ‘de perseelen op den Rijksstraatweg’ die de firma huurt, worden bestraat. Van Werkhoven zal de tijd meegehad hebben, de markt voor automobielen groeit en voor motorliefhebbers is belangrijk dat hij een agentschap voor Harley-Davidson heeft. Hij houdt zich  ook nog bezig met rijwielen. Toch loopt niet alles op rolletjes. In 1917 staat er van hem een ingezonden stuk in de krant. Wat blijkt, er is een schrijnend tekort aan rijwielbanden en de firma Vredestein levert niet aan plaatselijke rijwielhandelaren. Tekorten als gevolg van de Eerste Wereldoorlog zijn duidelijk ook in Lisse voelbaar! Toch gaan de zaken goed. Van Werkhoven verwerft de vertegenwoordiging van General Motors, dus voor Cadillac, Buick, Oakland, Chevrolet, Oldsmobile en G.M.C. vrachtwagens moet je aan de Heereweg zijn.

 

In 1928 breidt de zaak, gelegen op de voormalige tuinen van landgoed Rosendaal, verder uit. Een benzinepompmeter In 1923 bereikt een verzoek van petroleummaatschappij “De Automaat” het gemeentebestuur om voor de garage van Van Werkhoven een benzinepompmeter te plaatsen. B&W stellen voor dit af te wijzen omdat de provinciaal ingenieur negatief oordeelde. Dat ging de raad echt te ver. Dat iets afgewezen zou worden omdat een of andere ambtenaar daartoe adviseert.Een verhitte discussie volgt met termen als: ‘Laat ze “het ding” maar vast plaatsen, de gemeente kan er nooit kwaad bij, en de oliemaatschappij is rijk genoeg. Als er wat van komt zal zij het wel betalen’ en ‘een welkome gelegenheid om te protesteren tegen deze aantasting van de gemeentelijke autonomie’. Logisch gevolg: er wordt toch positief beslist. In 1934 verleent de gemeente “The Texas Cy” verlof om deze pomp te vervangen door een elektrische. Op deze locatie bleef lang een pomp: er zijn vast nog wel Lissers die zich pompbediende Gerrit Lubbers herinneren.
Kwamen de details u bekend voor, maar kon u het toch niet thuisbrengen? Dan bent u echt niet de enige. Je gaat vaak achteloos aan iets voorbij, terwijl het toch
erg leuk is om iets meer achtergrond te weten.

Naamswijziging
De fraaie foto met de mooie advertenties op de blinde muur toont het pand van schilder Bemelman met daarnaast de panden van Van Werkhoven met daarvoor de benzinepomp. Daarachter is nog iets te zien van de tuinen die bij het restant van landgoed Rosendaal horen. Bemelman was naast huisschilder ook rijtuigschilder. Dat de firma zich in later jaren ook bekwaamde in het autospuiten is een logische stap en natuurlijk heel handig vlak bij een garagebedrijf. De incassobank was er nog niet. Dat tuingedeelte van het landgoed Rosendaal lag jaren braak. De bank opende in 1939 op de hoek van de Heereweg/Veldhorststraat de deuren. Begin dertiger jaren komt het garagebedrijf negatief in het nieuws. Er zijn malversaties gepleegd in de jaren 1931, 1932 en 1933. In december 1933 wordt de boekhouder in Heemstede aangehouden en naar Lisse overgebracht. Mogelijk heeft dat te maken met de naamswijziging. In het handelsregister wordt begin 1935 een naamswijziging bekendgemaakt naar Lisser Automobielbedrijf N.V., hoewel de naam Van Werkhoven ook nog gebruikt wordt. Het bedrijf heeft gelukkig een goede naam.

Naoorlogse periode
De crisisjaren en de periode van bezetting zullen voor het bedrijf moeilijk zijn geweest. 24 februari 1945 werd, door het Nederlands Militair Gezag in Nijmegen, een verordening registratie motorrijtuigen van kracht. Lisse was toen nog bezet, maar in oktober 1945 staat er een oproep in de krant voor die registratie.

Dat kan bij Lisser Autobedrijf, Heereweg 130. Waren er in oorlogstijd steeds minder auto’s, daarna gaat het hard met het autobezit. In 1946 adverteert Lisser Automobielbedrijfal dat ‘The kings of road: Buick en Chevrolet’ weer geleverd kunnen worden. Het LAB zal geen gebrek hebben gehad aan klandizie. In het Leids Dagblad van 15 oktober 1962 staat dat het oude Rosendaal onder de slopershamer  gaat vallen. Koper het LAB zou er een toonzaal willen neerzetten.  In Nederland was een enorm gebrek aan woningen. In 1962 werd de woningnood tot volksvijand no.1 verklaard. In Lisse leidde dat tot het grootse plan om te bouwen in de Poelpolder. Daar was voor bouw en infrastructuur een gigantische hoeveelheid zand nodig. Dat kwam vanaf de Ruigenhoek, Noordwijkerhout. Dus een eindeloze reeks vrachtauto’s kwam vanaf de Veldhorststraat, maakte de bocht naar rechts over de Heereweg en vandaar naar de 1e Poellaan. Allemaal langs het complex van het LAB op het voormalige landgoed Rosendaal. De Heereweg was toen nog lang geen eenrichtingsweg. Verkeerstechnisch een onhoudbare situatie. In 1972 komen de gemeente en het LAB tot een afspraak. Een deel van het terrein wordt verkocht zodat een reconstructie Veldhorststraat/Westerdreef gerealiseerd kan worden. Een gedeelte van het LAB-gebouw wordt afgebroken, maar er komen een nieuwe showroom en benzineverkoopstation bij. In 1987 wordt het 75-jarig bestaan van het LAB groots gevierd met een inruilwagenfestival in de HOBAHO-hallen.

Woningbouw in gebied Rosendaal

Leek in de jaren zeventig het gebied nog een geschikte locatie voor bedrijfspanden als garages, een tiental jaren later waren de inzichten aanzienlijk veranderd. De gehele infrastructuur, maar ook de wat rommelige aanwezigheid van bedrijven midden in het dorp vroeg om een andere oplossing. Verkeersstromen moesten worden aangepast en voor bedrijven ontstonden specifieke bedrijfsterreinen. Verhuis bedrijven naar een geschikter omgeving en creëer daarmee ruimte voor woningbouw. Het terrein van het voormalige buiten Rosendaal tussen de Westerdreef en de Heereweg was zo’nvgebied dat vroeg om een nieuwe ontwikkeling. De plannen voor de Westerdreef en de Heereweg, het voormalige Rosendaal/LABgebied, werden gelijktijdig ontwikkeld. Het huis van Bemelman en de Incassobank bleven staan.

De Jong Hoogveld

De Kat architecten uit Utrecht ontwierpen de woningen aan de Westerdreef in een strakke, wat stadse stijl. Aan de Heereweg moest sociale woningbouw komen. De grond daarvoor werd aan woningbouwvereniging Het Gezinsbelang verkocht. Zij waren gevestigd aan de Catharijnelaan 14 in buurtschap De Engel. Via diverse fusies is het nu onderdeel van de organisatie Stek. Ook voor de woningen aan de Heereweg maakte het genoemde architectenbureau een ontwerp. Maar het bestuur van Het Gezinsbelang vond het moderne, strakke gevelontwerp niet passen aan de Heereweg. Ook over de indeling van de appartementen kon men geen overeenstemming bereiken. Het kwam tot een breuk en men ging in zee met architect Henri Stol uit Sassenheim. Dit leidde tot een bijzonder gebouw: de gevel aan de Heereweg, met de verschillende frontons die we in het vorige Nieuwsblad toonden, is passend bij de historische panden die nog aan de Heereweg staan. De gevel aan de achterzijde sluit aan bij de stadse woningen aan de Westerdreef. In dit ontwerp konden ook nog drie woningen meer gerealiseerd worden dan in het eerdere plan. Aannemer werd Bouw Partners uit Zwijndrecht. Wethouder Prins van de gemeente Lisse en voorzitter Van der Lans van woningbouwvereniging Het Gezinsbelang sloegen op 2 september 1998 de officiële (eerste) paal. Op 9 juli 1999 kon feestelijk de eerste sleutel worden overhandigd. De 21 appartementen zijn levensloopbestendig gebouwd, wat destijds het beleid was van de woningbouwvereniging. Voor de eerste verhuur zijn zowel woningen aan ouderen als jongeren toegewezen met het idee dat men elkaar kan helpen. De woningen zijn destijds dus niet specifiek als seniorenwoning gelabeld. Bij het ontwerp was er een ruimte op de begane grond gepland als ontmoetingsruimte voor de bewoners. Nu is dat een bedrijfsruimte. Inmiddels is het nieuwe Rosendaal al weer 25 jaar oud. Zou de tijd ook weer rijp worden voor een ontmoetingsplek voor bewoners?