LIEFDEWERK ‘OUD PAPIER’

In 1874 werd de vereniging Liefdewerk “Oud papier” opgericht en in 1969 ontbonden. De afdeling Lisse had een achtkoppig bestuur.

door Kerkvliet, L.

Nieuwsblad jaargang 19 nummer 1 2020

Beschouw het maar als “liefdewerk oud papier”, dat horen we nog best vaak. We weten dan dat iets heel goedkoop of zelfs voor niets kan zijn. Veel mensen weten niet dat er vroeger een vereniging was met de naam Liefdewerk ‘Oud Papier’. Onder die naam verzamelde men oud papier en de opbrengst werd gebruikt voor liefdewerk.

Liefdewerk is een term die in de 19e en 20e eeuw vooral in katholieke kringen in Nederland werd gebezigd om een daad van naastenliefde of een vorm van liefdadigheid aan te duiden. Het werk dat kerken en sommige kloosterorden verrichtten werd destijds vaak met liefdewerk aangeduid: zorgen voor bejaarden, zieken, gehandicapten, weeskinderen, soldaten die van het front terugkwamen en het financieel ondersteunen van zwakkeren in de (kerk)gemeenschap. Voorbeelden van religieuze orden die dit deden zijn de Broeders Penitenten, de Arme Zusters van het Goddelijk Kind en de Redemptoristen (St. Clemens Hofbauer Liefdewerk: melaatsenzorg in het missiegebied). Geleidelijk aan kreeg ‘liefdewerk’ hierdoor ook de betekenis ‘liefdadigheidsinstelling’. In Amsterdam werd op 25 maart 1874 de katholieke vereniging Liefdewerk ‘Oud Papier’ opgericht, die bij wijze van werkverschaffing oud papier ophaalde. De baten van de verkoop ervan werden gebruikt om een aantal katholieke instellingen financieel te ondersteunen. Het hoofdbestuur, Hoofdcomité genaamd, was gevestigd in Amsterdam. Er waren afdelingen of sub-comités werkzaam in zo’n 45 plaatsen in Nederland. Liefdewerk ‘Oud Papier’ werd zó bekend dat het de basis werd voor de uitdrukking ‘liefdewerk oud papier’, wat duidt op het leveren van een onbetaalde dienst. In 1969 werd de vereniging opgeheven.

Bronnen, noten en/of referenties
Annelies van Heijst, Liefdewerk. Een herwaardering van de caritas bij de Arme Zusters van het Goddelijk Kind, sinds 1852, Hilversum, 2002, ISBN 9065507418
Van Dale, Groot uitdrukkingenwoordenboek, 2006, ISBN 9789066483170 Ook wel geschreven als
“Liefdewerk Oud Papier”
Liefdewerk: “Oud Papier”, Overzicht Verenigingen voor armenzorg en armoedepreventie in de negentiende eeuw
Categorieën: LiefdadigheidGeschiedenis van de Rooms-Katholieke Kerk in Nederland Arbeid
‘Liefdewerk’ in literaire titels
Karel Eykman, Liefdewerk oud papier, 1981, ISBN 9001315704
Lévi Weemoedt, Liefdewerk oud papier, 1987, ISBN 9025465978 Amsterdam. Er waren afdelingen of sub-comités werkzaam in zo’n 45 plaatsen in Nederland.

■