PERSOON 100 JAAR VLEESWARENFABRIEK
Persoon bestaat in 2018 100 jaar. Dit is een goede gelegenheid om de geschiedenis van het bedrijf voor het voetlicht te halen.
Door Arie in’t Veld
Nieuwsblad Jaargang 17 nummer 1 Winter 2018
In 1917 begon Leo Persoon (1894-1956) uit Monster een eigen slagerij in Lisse. Dat was het begin van wat later één van de grootste bedrijven van Lisse zou worden. Het 100-jarig bestaan van Vleeswarenfabriek Persoon is een goede gelegenheid om de geschiedenis van het bedrijf eens voor het voetlicht te halen.
De oprichter van de Vleeswarenfabriek kwam als pas getrouwde zoon van een tuinder in het Westland naar Lisse met op zak het kapitaal van drieduizend gulden dat hij van huis meekreeg, maar waarvan hij binnen een jaar tweeduizend gulden terugbetaald zou moeten hebben. Dat lukte hem ook. Op het adres Heereweg 166 werd een slagerij gevestigd, met boven de slagerij het huis van het jonge slagersgezin.
Groei
Het werd hier al gauw te klein. De omzet groeide snel en werd opgevoerd tot zeven varkens en een koe per week. De heer Persoon begon toen in het klein te grossieren door karbonades tot in Zandvoort en Haarlem per fiets te bezorgen. Later werd de fiets vervangen door een Harley Davidson motorfiets met zijspan. En achter de winkel aan de Heereweg werd een stal gebouwd. Nog weer later werd de Harley ingeruild voor een Ford. Door de gestage groei van de zaken werd de bedrijfsruimte te klein en uiteindelijk werd in 1925 besloten het winkeltje aan de Heereweg af te breken. Er herrees een dubbel woonwinkelpand met daarachter een slagerij. Op Heereweg 166 (nu Heereweg 194) is nu Ristorante Italiano Il Mulino gevestigd. De eerste steen werd op 12 maart 1925 gelegd door Helena Persoon, toen 6 jaar oud. Ook in Sassenheim werd een slagerij geopend die werd bevoorraad uit de eigen slachterij in Lisse en jaren later, in 1968, de derde slagerij in het winkelcentrum in de Poelpolder. De slagerij in Lisse werd op een gegeven moment weer te klein. Bovendien moest aan nieuwe wettelijke regels worden voldaan.
Daarom werd in 1931 door Bouwbedrijf Schuit een nieuwe vleeswarenfabriek gebouwd aan de Grachtweg op de huidige locatie in wat toen buitengebied van Lisse was. Volgens het toenmalige College van B&W zou de vleeswarenfabriek dan de komende 50 jaar gegarandeerd buiten de bebouwde kom kunnen produceren. De verhuizing van de slagerij was maar goed ook, want de slagerij op de Heereweg gaf veel stankoverlast voor de buren en regelmatig verstopping van het riool door ophoping van vet. In de buurt was ook een schillenboer gevestigd. Dat waren dus ideale omstandigheden voor ratten. Er werden daar dan ook veel ratten gevangen.
Daarom werd het buurtje ’t Rottenest genoemd.
Grossier
Vleeswarenfabriek Persoon werd grossier voor slagers in West-Nederland. Langzamerhand werden er meer en meer slagerijen afnemer van de vleeswarenfabriek van Persoon. In 1940 werd voor de eerste keer verbouwd en vergroot. Dit werd gerealiseerd door het timmer- en aanneembedrijf Th v.d. Hoorn en zonen. Het was augustus 1940, dus de tweede wereldoorlog was al uitgebroken. Alles ging dus onder zeer moeilijke omstandigheden zoals te lezen viel in het blad “De Vee- en Vleeschhandel”. Ook de distributie van varkens verliep volgens het blad gebrekkig, doch men bleef optimistisch en inmiddels waren er 28 personeelsleden. Namens het personeel werd bij de (her) opening een klok aangeboden, ten teken dat tijd geld is…..
Leo I, II en III
Begin jaren vijftig van de vorige eeuw ging het bedrijf over tot meer industriële productie. Toen al werd er worst geproduceerd die zijn weg vond naar grossierderijen. Ook legde Persoon zich steeds meer toe op de export naar vooral Engeland. Het assortiment bestond voor een groot deel uit leverpastei, ham en gehaktballen, allemaal in blik. Het bedrijf heette toen L.J. Persoon, Vleeshouwerij en Spekslagerij. In 1956 overleed Leo Persoon, een dag voordat de huidige directeur Leo werd geboren, en werd opgevolgd door zijn 26-jarige zoon, die ook Leo heette en geboren was in 1930. Rond 1958 werd het allemaal weer te klein en moest het bedrijf aan scherpere regels voldoen. Er werd weer nieuwbouw gepleegd op de huidige locatie aan de Grachtweg. De Gladiolenstraat en de brug over de Gracht waren net een paar jaar klaar. Tussen de Grachtweg en de Gladiolenstraat werd de nieuwbouw gerealiseerd. De tweejarige Leo legde voor de uitbreiding van de fabriek de eerste steen. Het bedrijf groeide nog steeds als kool en in 1965 werd de eerste paal geslagen voor een tweede uitbreiding.
Plussen en minnen
Het waren ook jaren met een negatief tintje. Op een bepaald moment bleek namelijk dat enkele personeelsleden hun werkgever voor vele tienduizenden guldens hadden benadeeld. Door een bepaalde constructie zagen ze kans meer snijworst in de auto’s te laden dan de papieren aangaven en die niet geboekte worst werd aan handelaren elders in het land verkocht. De malversaties werden echter ontdekt en de “heren” werden opgepakt zijnde twee Lissers van 25 jaar en een 30-jarige Hillegommer. Zij verdwenen voor een poosje achter de tralies. In die jaren slachtte het bedrijf nog steeds zelf. Dat bleef zo tot eind jaren zeventig. Toen werd het slachten afgestoten en de slagerijen verkocht aan de Vleeschmeesters. Dat was maar goed ook, want de omwonenden klaagden steen en been over stankoverlast van rottend vlees in de open afvalbakken en meeuwen die met restafval de lucht in gingen. Het bedrijf zelf concentreerde zich steeds meer op de fabricage van bacon en de export naar Engeland groeide gestaag.
Personeelsvereniging Bollina
Inmiddels was in het begin van de zeventiger jaren de behoefte ontstaan om een personeelsvereniging op te richten. Er werd toen al wel deelgenomen aan het bedrijfsvoetbal en er waren klaverjasavonden, maar de werknemers wilden meer en dat lukte ook. De personeelsvereniging “Bollina” werd opgericht, uiteraard met toestemming van de directie. Het werk ging inmiddels door en het overnemen van Euro Meats heeft ertoe bijgedragen dat er steeds meer werk en steeds meer personeel nodig was. In 1982 gaf toenmalig directeur Leo Persoon het roer over aan zijn zoon, alweer een Leo dus, maar tot aan zijn dood op 2 juni 1992 kwam hij nog iedere dag op kantoor om de post af te werken en om de prijzen en lopende zaken in de gaten te houden. In 1992 overleed Leo Persoon. Zoon Leo nam zijn taken over en werd algemeen directeur. Daarmee stond de derde generatie Leo Persoon aan het roer. In 1997 bij het 80-jarige bestaan werkten er 140 mensen bij Persoon en werd er geëxporteerd naar nagenoeg alle EU-landen met o.a. 50 verschillende soorten bacon en buikspekartikelen, droge worst en Berliner leverworst.
Lisse levert meer dan tulpenbollen
In een interview vertelde Leo Persoon indertijd dat elk land de eigen eisen stelt aan de smaak, kleur en geur van de vleeswaren en daarop klantgericht werd ingespeeld. Persoon vertelde toen ook dat het bedrijf aan zware milieueisen moest voldoen en ook voldeed, hetgeen zich in latere jaren verder toespitste omdat de milieueisen alsmaar strenger werden en ook de omgeving van het bedrijf, die inmiddels behoorlijk was bebouwd met woningen, een woordje mee ging spreken. Een gigantisch hoge schoorsteen was daarvan bijvoorbeeld het gevolg. Anno 2018 werken er 140 personen bij Persoon en is de vierde generatie in dienst getreden. Wekelijks komt er 425 ton vlees binnen en dat gaat ook wekelijks de deur uit naar EU-landen en het Verre Oosten zoals Taiwan, Singapore en HongKong. ■
Bronvermelding:
Materiaal komt uit het archief van PERSOON met dank aan Irene Weterman voor advisering.