Uitgave 7e jaarboek Kasteel Keukenhof

Het thema is schilders en schrijvens. 17 Brieven uit Nederlands-Indië worden besproken, evenals 2 wapenschilden. Ook middeleeuwse handschriften en getijdenboeken komen aan de orde.

Boekbespreking

NIEUWSBLAD Jaargang 13 nummer 1, januari 2014

In de serie jaarboeken Kasteel Keukenhof verscheen in november 2012 jaarboek VII: “Kasteel Keukenhof: schilders en schrijvers”, onder redactie van Gerard Jaspers.e.a. In dit bijzonder interessante zevende Jaarboek Kasteel Keukenhof worden schatten uit de bibliotheek, het huisarchief en de kasteeltuin belicht.

Annechien Bertheux beschrijft in een uitgebreid artikel de 17 brieven uit het familiearchief op kasteel Keukenhof van H.W.D.W. baron van Lynden (roepnaam Hein) aan zijn moeder Elisabeth Susanna van Singendonck (16 brieven) en aan zijn broer Carel (l brief) tijdens zijn verblijf in Nederlands-Indië: “Zeventien brieven uit Nederlands-Indië van Hendrik Willem Dirk Wouter baron van Lynden 11 december 1873-10 maart 1877″. Deze brieven geven een duidelijke weergave van de reis van Hein van Lynden naar, en zijn verblijf in Nederlands-Indië

Hein van Lynden (1849-1877) is de jongste zoon van Johan Maurits graaf van Lynden (1807-1864) die in 1853 een handelsmissie leidde via Batavia naar Japan om de shogun daar een portret van koning Willem III aan te bieden, (zie vijfde jaarboek van Kasteel Keukenhof). Hein is 24 jaar als hij vanuit Marseille op reis gaat naar Nederlands-Indië. Waarom hij gaat is niet duidelijk. Waarschijnlijk had hij schulden gemaakt. Aangekomen in Java reist hij via Batavia en Buitenzorg naar de theeplantage van W.A. Baud. Daar wordt hij ernstig ziek en na zijn herstel gaat hij werken voor een suikerfabriek en koffieplanters. Een groot aantal van de brieven is, zoals gewoon voor de adel in die tijd, in het Frans geschreven. Ze geven een goed inzicht van al zijn belevenissen in Nederlands-Indië, naast nieuws ook praktische informatie en persoonlijke gevoelens van eenzaamheid, grote teleurstellingen o.a. met W.A. Baud en heimwee. Hein is in Indië op 28 jarige leeftijd overleden op 28 december 1877 en heeft helaas zijn moeder en broer nooit meer teruggezien.

Rob Pex geeft in zijn artikel “Twee bijzondere wapenschilden” uitleg over het tweetal fraai gerestaureerde gepolychromeerde wapenschilden, die in de hal hangen van Kasteel Keukenhof. Deze wapenschilden geven

het rechthoekige wapen van de familie van Schoonhoven weer en een ovaal wapen waarop het huwelijksbord van de families Van Schoonhoven en Witheyn staan aangegeven. Hoe kwamen deze wapenschilden ooit in Keukenhof terecht? Daar is door onderzoek van Ignus Maes en het Centraal Bureau voor Genealogie duidelijkheid over verschaft. Uit de in het artikel aangegeven stamboom van Pieter van Schoonhoven (1684-1767) getrouwd met Maria Anna Witheyn (1686-1763) blijkt dat zijn kleindochter Hillegonda Petronella Meerman (1742-1799) getrouwd was met Claudius van der Staal, die de vader was van Daniel Pompejus Johannes van der Staal (1774-1858), eigenaar van Wassergeest vanaf 1804. Wassergeest kwam in 1852 in handen van Johan Frederik Steengracht. Na zijn overlijden kwam het via zijn zus Cecilia Maria Steengracht, die in 1837 met Carel Anne Adriaan baron van Pallandt getrouwd was, waarschijnlijk in handen van landgoed Keukenhof.

Kortom het lijkt er op dat deze wapens via Wassergeest de weg hebben afgelegd naar Keukenhof.

Dr. Gerard Jaspers beschrijft in zijn artikel “De terugkeer van een middeleeuws handschrift in de bibliotheek van kasteel Keukenhof’

op een zeer boeiende wijze de terugkeer van het 150 jaar lang bij de familie van Lynden in bezit geweest zijnde prachtige perkamenten middeleeuwse handschrift “Gebedenboek in handschrift “. Graaf Jan Carel Elias van Lynden was er zeer aan gehecht en liet het handschrift in 1946 vanuit kasteel Keukenhof meeverhuizen naar zijn nieuwe verblijf in Sint Michielsgestel. Helaas werd het bij zijn dood in 2003 naast andere unieke stukken, die oorspronkelijk uit kasteel Keukenhof kwamen, door de erfgename aan derden verkocht. Op een wonderlijke wijze wist Gerard Jaspers dit handschrift m.b.v. de Van Lynden society in 2012 weer te bemachtigen voor de bibliotheek Keukenhof. Gerard beschrijft met prachtige afbeeldingen dit unieke middeleeuwse handschrift dat uit ca. 1470 (de tijd van de Moderne Devotie) dateert en drie, waarschijnlijk in een (Noord) Hollands klooster in het Nederlands vertaalde, getijden omvat: ” De getijden van de Heilige Geest, De getijden van de Wijsheid en Die langhe cruys ghetide”. De herkomst en ook de vorige eigenaars van dit “Gebedenboek in handschrift” ‘m de afgelopen 220 jaar (l 793-2013) worden uitgebreid beschreven. Via de schoonouders van Nicolaas Steengracht (1714-1840) en zijn kleindochter Cecilia Maria Steengracht (1813-1899) als erfgename, kwam het boek in de bibliotheek van Keukenhof terecht.

Ir. Leo Wevers legt in zijn artikel ” De restauratie van de Blauwe en Rode Salon op kasteel Keukenhof’ uit, hoe de restauratie van het interieur van het sinds 1943 ontruimde kasteel gerealiseerd is. Jan Carel Elias graaf van Lynden wilde na WO II niet meer op Keukenhof wonen zodat het kasteel tot 2010 zeer terughoudend onderhouden werd. Dank zij de inspanningen van het bestuur van de Stichting Keukenhof konden geldschieters worden gevonden die aan de restauratie van het interieur in 2010 en 2011 bijdroegen.

De auteur vermeldt, dat hij na een langdurig overleg over restauratievisies en bouwhistorisch onderzoek, het restauratieplan gemaakt heeft, dat tot een prachtige renovatie en authentiek kleurherstel van de Blauwe- en Rode Salon geleid heeft. De Rode Salon werd zuiver conserverend hersteld. In de Blauwe Salon werden de prachtige plafondschilderingen van Johannes Stortenbeker uit 1854 gerestaureerd, naast het weer aanbrengen van de oorspronkelijk in de Blauwe Salon aanwezige Alpenschilderijen van Gaspar Wolf als reproducties op de wanden.

Kortom, het resultaat is schitterend zoals uit de afbeeldingen in het artikel blijkt.

Sylvette Terwindt geeft in haar artikel over “Johannes Stortenbeker in kasteel Keukenhof’ achtergrond informatie over het zeer gerenommeerde Haagse schildersbedrijf “Willem Stortenbeker en zoon”, aan wie barones Cecilia Maria Van Pallandt-Steengracht in 1849 opdracht gaf voor het beschilderen van het plafond van de Rode Salon. Enkele jaren later volgde in 1854 de opdracht voor het schilderen van het plafond van de Blauwe Salon. Beide plafonds werden door Johannes Stortenbeker beschilderd met een prachtig decor. In de Rode Salon, die dienst deed als eetkamer, heeft hij het plafond verdeeld in cassetten en gevuld met putti en dierenfiguren als achtergrond. De Blauwe Salon, die dienst deed als ontvangst- en feestruimte, was de mooiste kamer van het huis en het plafond werd voorzien van cassetten met beschilderingen van grootse, uitbundige en kleurrijke allure. Dit is met veel prachtige afbeeldingen in kleur toegelicht in dit artikel.

Kortom een bijzonder interessant jaarboek!

Dit jaarboek omvat 117 blz. en is gebonden en geïllustreerd. Uitgeverij Verloren. ISBN: 978-90-8704-406-0; Prijs: €12,-