Groei naar VOLwaardige Historische Vereniging

Wim Bosch is vanaf het begin tot 1999 bestuurslid. Van 2004 tot 2014 was Wim voorzitter. Hij blikt terug over deze periodes.

Wim Bosch

Nieuwsblad Jaargang 16 nummer 1 winter 2017

Vanaf de oprichting van de Vereniging Oud Lisse in 1991 ben ik lid van het bestuur geweest tot 1999. In die beginperiode waren we vooral met bedreigde panden bezig. Aan het einde van mijn 2e bestuursperiode nam ik als voorzitter afscheid van een complete historische vereniging

In 999 moest ik vanwege een drukke periode bij Shell en een lichte hartaanval mijn bestuurslidmaatschap opgeven. De eerste jaren hadden we het zeer druk met het behoud van het station en met protesten tegen de sloop van andere panden. In 2004, toen Ton Rouwhorst als voorzitter aftrad en ik bij Shell officieel met pensioen ging werd ik door hem gepolst of ik hem wilde opvolgen. Omdat de drukte van mijn baan achter de rug was heb ik hiermee volmondig ingestemd. Dat wil niet zeggen dat ik het minder druk kreeg. Ik kreeg met heel veel juridische procedures te doen om de sloop van monumentwaardige panden te voorkomen en werd naast voorzitter van de Vereniging ook lid van de Monumentencommissie. Na afloop van mijn 2 bestuurstermijnen van 2x 5 jaar hadden we in 2014 moeite met het vinden van nieuwe bestuursleden, maar gelukkig kon in 2015 weer een nieuw bestuur aantreden en trad Eric Prince aan als mijn opvolger. Enkele highlights uit mijn actieve bestuursperiode zal ik hieronder aangeven.

Aanwijzing van Monumenten

De Vereniging is vanaf 2003 via de Monumentencommissie, waarvan ik lid was, zeer actief betrokken geweest bij de registratie en selectie van Monumenten door Dorp, Stad en Land (DSL). De aanwijzingsprocedure van Gemeentelijke monumenten is in 2007 gestart. De registratie en selectie van Monumenten door DSL resulteerde in 2010 in de aanwijzing door de Gemeente Lisse van 93 gemeentelijke monumenten en 35 rijksmonumenten. Helaas werd om politieke redenen aan sommige monumentwaardige panden niet de monumentstatus toegekend (o.a. Villa Wildlust, Heereweg 191 en de Oude Openbare Lagere
School). De beschrijving van de monumenten en foto’s zijn te zien op de website van Vereniging “Oud Lisse”.

De Vergulde Zwaan geopend

Op 10 maart 2007 werd in de 1e Havendwarsstraat nr. 4 in Lisse het ‘Centrum voor Cultuurhistorie Duin- en Bollenstreek’ officieel in gebruik gesteld voor het Cultuur Historisch Genootschap Bollenstreek (CHG) en de Vereniging Oud Lisse. Jos Wienen, burgemeester

van Katwijk en Adri de Roon wethouder voor o.a. Cultuur in Lisse, die in het dagelijks bestuur van de Regio Holland Rijnland de portefeuilles van respectievelijk Ruimte en Cultuur beheerden openden het centrum. Zij onthulden buiten aan de gevel een beeld van een goudkleurige zwaan van de Lissese beeldhouwer Frans van der Veld.

Servicepunt

In dit voormalige HOBAHO kantoorgebouw (drukkerij) is sinds 2007 ons servicepunt de Vergulde Zwaan gevestigd. Zwanen sierden eerder de gevel van de Hobaho veilinghal. Joop Zwetsloot van Lisse Centrum Beheer heeft het pand ter beschikking gesteld als vergader-,
werk- en documentatie ruimte aan Lissese erfgoedorganisaties, waaronder Vereniging Oud Lisse. Samen met het CHG mochten we van onze mecenas Joop Zwetsloot het pand zonder huurkosten gebruiken (alleen energie kosten ).

Opening Servicepunt

Voor Vereniging Oud Lisse mocht ik op 19-062007 het Servicepunt van onze vereniging openen tijdens onze eerste inloopavond in het gebouw “ De Vergulde Zwaan”. Dit gebeurde in aanwezigheid van een groot aantal geïnteresseerde leden en andere belangstellenden. Onze vereniging had heel lang uitgezien naar een vast honk en was uitermate gelukkig met deze locatie. Wij gingen hier dankbaar gebruik van maken door het Servicepunt tijdens onze inloopavonden en -ochtenden open te stellen voor al onze leden en belangstellenden. Ook als archiefruimte en vergaderlocatie voor onze werkgroepen en het bestuur was het een uitkomst.

Inloop

Chris Balkenende ging de inloopavonden en -ochtenden coördineren. We kunnen zeggen dat dit al vanaf de start zeer succesvol verliep. Ook bood hij de vereniging mede namens oud aannemer Carl Daudey, een authentieke trapleuning aan van het voormalige gemeentehuis van Lisse die Carl, na de sloop in 1981, nog had weten te bewaren. Deze leuning werd in het Servicepunt vast opgesteld, omgeven door oude foto’s van het voormalige gemeentehuis. Er werden tijdens de eerste inloopavond veel boeken en prenten door leden meegenomen en ter inzage gelegd. Via de beamer werd een groot aantal unieke oude kaarten en ansichtkaarten van de Vereniging Oud Lisse getoond. Ook de tweede inloopochtend op 3 juli verliep zeer goed met 20 aanwezigen. Een traditie was geboren.

Subsidie

Subsidieaanvraag afgewezen, maar alsnog door de Raad toegekend! Onze Vereniging had t.b.v. de inrichting van ons Servicepunt €9000 subsidie aangevraagd voor o.a. aanschaf van wissellijsten voor exposities, een scanner t.b.v. digitalisering gemeentearchief, een laptop PC en archiefkasten. Helaas was het college van oordeel dat onze subsidieaanvraag afgewezen moest worden omdat het niet zou passen in het cultuurbeleid. Na intensief lobbyen heeft de toenmalige raad in haar vergadering een motie aangenomen om de Vereniging toch van de gevraagde subsidie te voorzien!

Werkgroepen

Doordat we de beschikking kregen over het servicepunt ontstond de mogelijkheid om de vereniging om te vormen tot een historische vereniging met een bredere opzet. Dit proces werd, met vallen en opstaan, ingezet. Diverse werkgroepen ontstonden en ontplooiden hun eigen activiteiten. De werkgroep genealogie is een zeer actieve groep en onderzoekt de historie van Lissers. Heel regelmatig worden resultaten van dit onderzoek gepubliceerd in ons Nieuwsblad. Het Lisser Kwartiertje, veelal met een bijbehorend verhaal, is daar een voorbeeld van.

Lezingen

Sinds de opening van de inloop worden in de inloop regelmatig, ca. 4-6 keer per jaar, cultuurhistorische lezingen georganiseerd die veelal goed bezocht worden. Ook verzorgen de leden van “Oud Lisse” zelf lezingen. Zoals Bert Kölker in 2012 een lezing hield over zijn “Kroniek van de Lisser Timmerman en Molenmaker, Cornelis van der Zaal 1762-1839” en Frits Treffers in 2013 een verhaal hield over zijn villa “Somalo” tijdens de tentoonstelling “Een rijk verleden” over de bollenvilla’s in de streek.

Fotomateriaal

Vanaf de opening van het servicecentrum werd er fotomateriaal en ander historische documentatie aan de vereniging geschonken. Theo van der Meij en Maarten Rueb begonnen met het vastleggen en beschrijven van het fotomateriaal. Later kwam de vraag van de gemeente om mee te werken met de ontsluiting van het gemeentelijk fotoarchief. Het ontsluiten en beschrijven van dit materaal is een blijvende uitdaging voor de leden. Deen Boogerd en Ted Freriks houden daarom goed contact met de mensen van het gemeente archief, waarmee nauw wordt samengewerkt.

Uitdragen van kennis

Het Nieuwsblad is sinds 2002 het middel om bekendheid te geven aan zaken waar Oud Lisse zich mee bezig houdt. Daarnaast zijn er ook de specifieke projecten die leiden tot het uitgeven van boeken. Dat deed “Oud Lisse” al met het uitgeven van de boeken “Registratie van Waardevolle Panden in Lisse “uit 1995 en “Bomen van Lisse” in 2000. In mijn 2e bestuursperiode volgden de hierna beschreven boeken.

Grenspalen te Lisse, uit 2010

Omdat veel historische grenspalen in Lisse zijn verdwenen kwam de Vereniging Oud Lisse in 2006 tot de conclusie dat een beschrijving en mogelijke bescherming van de overgebleven grenspalen in Lisse hoog nodig was. De Vereniging was bijzonder verheugd dat dr. Bert Kölker, voormalig provinciaal archiefinspecteur van Noord Holland, deze taak op zich wilde nemen. Ik mocht hand-en spandiensten verrichten als het maken van foto’s van de grenspalen. In 2007 werd besloten om de palen aan te wijzen als gemeentelijk monument. Het geeft veel voldoening wanneer er naar aanleiding van het VOL-onderzoek weer een verloren gewaande grenspaal opduikt die, na een opknapbeurt, weer herplaatst kan worden. In 2010 werd het door de Vereniging uitgegeven grenspalenboek voltooid.

Kroniek van de Lisser Timmerman en Molenmaker

Cornelis van der Zaal (17621839), was lid van een zeer bekende molenmakers familie die aan het Vierkant woonde. Op de locatie van zijn voormalige werkplaats is nu Museum de Zwarte Tulp gevestigd. Hij maakte aan het einde van zijn leven een compleet overzicht (kroniek) voor zijn zoon van de door hem verrichte werkzaamheden aan alle (ca 22!) door hem gebouwde en/of onderhouden molens in Lisse, Hillegom, Sassenheim, Noordwijkerhout en Voorhout. Om de uitgave op te pakken heeft Vereniging Oud Lisse in januari 2007 het zeer actieve lid Dr. Bert Kölker benaderd. In september 2007 startte de heer Kölker dit project, waarbij hij assistentie kreeg van een aantal andere vrijwilligers. Na een deskundige transcriptie en aanvullend archiefonderzoek is het uit te geven boek in november 2011 voltooid.

Serie Wandel- en Fietsroutes

1. In 2010 is de Vereniging Oud Lisse begonnen met de uitgave van de serie en wel met de uitgave van het boek Wandel- en Fietsroutes langs Monumenten in Lisse n.a.v. de aanwijzing door de Gemeente Lisse van 93 Gemeentelijke en 35 Rijksmonumenten.
2. Het volgende project, in 2014, was de uitgave van het boek Wandel- en Fietsroutes langs monumentale en bijzondere bomen in Lisse. Hiermee wordt terecht de aandacht gevestigd op de vele prachtige bomen die Lisse nog heeft, juist toen de Gemeente Lisse zich wilde inzetten om een bomenbeleidsplan en groenbeheersplan te ontwikkelen.
3. Tenslotte in 2016, en daar was ik als redactielid opnieuw nauw bij betrokken, heeft de Vereniging het boek Wandel- en Fietsroutes langs Bruggen in Lisse doen uitkomen. In al deze boeken speelt de plaatselijke geschiedenis een hoofdrol. Zo kan Oud Lisse haar kennis uitdragen en de lezers mee laten genieten van de plaatselijke historie.

Exposities

Om anderen kennis te laten maken met onze voorgeschiedenis is het organiseren van exposities of het meehelpen aan exposities van
andere organisaties heel geschikt. Ik noem het meedoen aan Open Monumentendagen en aan exposities van Museum de Zwarte Tulp. Het hebben van een eigen locatie maakte eigen exposities mogelijk. Wat mij betreft springt er één expositie uit.

Herdenking 350 jaar

Trekvaart Mei 2007 werd in Museum de Zwarte Tulp onder grote belangstelling de expositie ‘Blauwe ader van de Bollenstreek, 350 jaar Haarlemmer Trekvaart’ geopend door de Commissaris van de Koningin in Zuid Holland, Dhr. Jan Franssen. Het herdenkingscomité, met vertegenwoordigers van Provincie en Erfgoedhuis ZH, het CHG, Vereniging Oud Lisse en Museum de Zwarte Tulp, had een schitterende tentoonstelling ingericht. In 1657 werd de Trekvaart Haarlem-Leiden in het tijdsbestek van ruim een half jaar gegraven. De vaart werd onmiddellijk een uiterst belangrijke ader in het trekvaartennetwerk, dat rond die tijd in Holland ontstond. Voordat de trein zijn intrede deed, was de trekschuit het massavervoermiddel bij uitstek. Gedurende de twee eeuwen die volgden, vertrokken vanuit Haarlem en Leiden negen trekschuiten per dag. In het topjaar 1677 werden in totaal 148.000 passagiers tussen beide steden vervoerd. Ook werd een prachtig gelijknamig jubileumboek uitgegeven. Vanuit Oud Lisse was ik medeverantwoordelijk voor de beeldredactie van het boek. In het jubileumboek belichten zeven auteurs diverse aspecten van de Trekvaart. Naast de vaart als onderdeel van het trekvaartennetwerk dat vanaf de zeventiende eeuw als een eerste openbaarvervoersysteem in Nederland tot stand kwam komen ook de aanleg, het gebruik en het beheer ter sprake. Daarnaast wordt ingegaan op ‘wonen en werken langs de trekvaart’, het Leidse Tolhuis te Oegstgeest en ‘natuur, milieu en ecologie’ aspecten nu. Voor het Nieuwsblad schreef drs. Brigitte Rink een drietal artikelen getiteld “Herdenking 350 jaar Trekvaart met huize Halfweg”.

De Vereniging Oud Lisse had het verzoek op de VOL jaarvergadering van 2007 om plaatsing van plaatsnaamborden bij Halfweg doorgegeven aan het College van B&W. Ook waren er eerder verzoeken daartoe gericht aan het college door Aad van Kampen, amateur historicus en oud bewoner van Halfweg, en door het Cultuur Historisch Genootschap. Het college ging hiermee akkoord zodat op 29 september 2007 de borden met aanduiding ‘Halfweg’ feestelijk werden onthuld door burgemeester Corrie Langelaar. Op 29 en 30 september voer, ter afsluiting van de herdenking 350 jaar Haarlemmer Trekvaart, een vlootschouw met westlanders, hagenaars, sloepen, schuiten en andere lage schepen, voorbij Halfweg op weg van Haarlem naar Leiden.

Ten slotte

Zoals gezegd: wat highlights. Er had nog een hele reeks namen van actieve vrijwilligers genoemd kunnen worden. Want zij zorgden er voor dat de vereniging zich ontwikkelde tot een volwaardige historische vereniging, een vereniging waar ik als vrijwilliger nog steeds actief in mag zijn. ■