Aanleg Ringsloot en dijk om de Lisserpoelpolder

Sporen van vroeger (LisserNieuws)                                                                       

26 november 2024

 door Nico Groen

Na het besluit om de poelen droog te malen gaven de kerken in Leiden opdracht aan landmeter Jan Pietersz Dou om een ontwerp voor de nieuwe polder te maken. De ringsloot en de dijk werden gepland op het oude vasteland. Dat betekende dat van iedere eigenaar langs de poelen grond moest worden gekocht of onteigend.

 Jan Pietersz Dou legde dit ontwerp voor aan de kerkmeesters van de 3 kerken in Leiden, die eigenaar van het gebied waren. Ook moesten de dijkgraaf met de heemraden en de penningmeester van de nieuwe polder hun goedkeuring hechten aan de plannen. Ook de eigenaar van de Cleijpoel moest met de plannen instemmen. Toen dat allemaal in orde was, konden de gronden langs de poelen worden aangekocht of onteigend. Dat ging in die tijd razend snel. Deze gronden langs de poelen, exclusief de Cleijpoel hadden maar liefst 75 eigenaren of pachters. De meesten raakten maar een tiental meters kwijt om de ringsloot aan te kunnen leggen. Maar de oevers van de poelen waren zeer grillig van vorm. De nieuw aan te leggen ringsloot op oude grond moest min of meer recht lopen, zodat er ook eigenaren waren die veel grond moesten inleveren. Zo moest de eigenaar van Dever maar liefst 13.323 m² inleveren, zijn buurman aan de zuidkant 5.683 m² en die daarnaast 5.531 m². Het oude land stak op die plek tussen de 2^e Poelaan en de Vennesloot dus erg ver uit richting Rooversbro Sommige eigenaren in De Rooversbroek raakten veel land kwijt. De abdij van Leeuwenhorst maar liefst 25.393 m² aan een stuk.

Ringsloot, molens en molentocht

Daarna werd de Ringsloot met bijbehorende dijk gemaakt. De grond die voor de Ringsloot werd uitgegraven, werd gebruikt om de dijk van te maken. Aan het einde van de huidige 2^e Poellaan werden 2 molens in tweegang gebouwd net op het vasteland van de Rooversbroek, maar dat viel later binnen de Poelpolder. Deze voorbereidingen maakten het droogmalen mogelijk. Na voltooiing van deze fase werd het project afgerond met de molentocht, inclusief een sloot naar de molens. Ook werden, dwars op de tochtsloot, kavelsloten gegraven.

Bij het Hellegat en de Greveling stroomde het water in en uit. Daar moest een andere aanpak worden gekozen en werd een aparte dam in het water aangelegd.

Voor de aanleg van de ringsloot werd bepaald dat per aannemer ongeveer 60 roe (226 m) kon worden uitgegraven, Bij een totale lengte van ruim 10 km ringsloot waren dus heel veel aannemers nodig om de Ringsloot uit te graven en de dijk te maken. Deze kwamen voornamelijk uit Noord-Holland, omdat zij al ervaring hadden opgedaan bij droogmakerijen. In 1623 was alles klaar en kon het droogmalen beginnen.

 Boek te koop

Bovenstaande komt uit het boek over de geschiedenis van de Lisserpoelpolder. Het telt 250 bladzijden met 150 illustraties en is genaaid in harde band. Het boek kost € 25,- en is te bestellen via de website van de VOL.