DE ZEMELBRUG BESTAAT AL BIJNA 400 JAAR

Sporen van vroeger (Lisser Nieuws)                             22 september 2015

door Nico Groen
 
In het kader van Poelpolder 50 jaar volgen we de cultuurhistorie langs het Ommetje van de Poelpolder. Na het bespreken van de historie van de heemtuin en de Zemelpoldermolen is nu de Zemelbrug aan de beurt. De Zemelbrug ligt in de 1^e Poellaan over de Rijn- of Ringsloot.

In 1623 werd om de Lisser Poel de Rijnsloot gegraven en in 1624 is de Poel droog gemalen. Op een kaart uit 1624 staat de Zemelbrug nog niet ingetekend. Dit in tegenstelling tot de brug in de 2^e Poellaan. Deze staat wel vermeld, evenals andere bruggen in Lisse. Op de leuning van de Zemelbrug hangt een blauwwit bordje van de Gemeente Lisse met het jaartal 1627. Het kan goed kloppen, dat er toen een brug gerealiseerd is. De brug ontleent zijn naam aan de Zemelpolder. Deze polder ligt tussen de Kerksloot of Stinksloot langs de Agathakerk en de Staalsloot voorbij Dever. In het westen ligt de grens nabij de Heereweg en in het oosten bij de Rijnsloot.

In een stuk uit 1623 over de droogmakerij van de Poel en de Ringsloot staan de voorwaarden waaronder de brug moest worden aangelegd. De doorvaarhoogte moest zodanig zijn,  dat men er gemakkelijk met een schuit met koeien onderdoor kon varen.
Door een zware aanhoudende noordoosterstorm in 1804 werd het water van de nog niet drooggemalen Haarlemmermeer richting Lisse en Poelpolder hoog opgestuwd met als gevolg dat de dijken rondom de Poelpolder braken. Daarbij werd ook de Zemelbrug grotendeels verwoest. De zwaar beschadigde Zemelbrug werd hersteld. Maar, te laag! De zandschepen konden er niet meer onderdoor. Ook was de brug voor het vervoer van koeien per boot te laag. Een  gedeelte van de duinen van het Reigerbos werd juist toen afgegraven.  De zandboten moesten naar Amsterdam via de Vennesloot, de Rijnsloot en het Haarlemmermeer. Zij moesten dus onder de Zemelbrug door, maar dat ging niet meer. De eigenaar van het Reigerbos de heer D.P.J. van der Staal van Piershil, die op Landgoed Wassergeest woonde, protesteerde hier heftig tegen. Na een rechtszaak kreeg hij gelijk en mocht de brug hoger worden gemaakt. Maar wel op kosten van de eigenaar van de betreffende zan­derij, de al genoemde D.P.J. van der Staal van Piershil! Aldus geschiedde.

Wat we verder over de brug zelf vonden was, dat er in 1953  een nieuw betonnen brug en wegdek met ijzeren leuning werd gemaakt. Daarvóór was het een houten brug met een houten leuning. In 1964 is de brug geheel vernieuwd en verbreed. Het brugdek werd in 2005 weer vernieuwd.

Een werkgroep van de Vereniging Oud Lisse is bezig met het maken van een bruggenfietsrouteboek met 2 routes: Noord en Zuid. Van alle belangrijke bruggen in Lisse wordt de historie en diverse anekdotes beschreven. Ook zijn historische foto’s opgenomen. Daarnaast zijn kleinere bruggen, die op de route liggen, vermeld met foto’s en andere gegevens. Het boek krijgt dezelfde opzet als het Monumentenrouteboek en het Monumentale bomenrouteboek. Deze laats 2 boeken zijn nog steeds verkrijgbaar bij de Vereniging Oud Lisse en bij de plaatselijke boekhandel. Het bruggenrouteboek moet begin 2016 klaar zijn.