Keukenhof 75 jaar, maar de contouren bestaan al langer

Sporen van vroeger (LisserNieuws)                                                             

19 maart 2024

 Door Nico Groen

Op 1 maart 1949 was er een ‘peilingsvergadering’ onder bloembollentelers of er interesse was voor een buitententoonstelling. Op 13 augustus 1949 passeerde de officiële stichtingsacte van de ‘nationale bloemententoonstelling Keukenhof’ voor notaris Houtzagers in Sassenheim. Kort daarop konden de eerste werkzaamheden op ‘Zandvliet’ beginnen.

 In 1645 was sinjeur Jeronymus Coyman eigenaar van boerderij Sandvliet of Zandvliet, dat toen al lang bestond. Deze boerderij was waarschijnlijk vernoemd naar de Zandsloot er naast.

In 1665 is door hem een fraai buitenhuis gebouwd. De naam Zandvliet werd overgenomen door het buitenhuis. Het huis lag ongeveer op de plek waar nu het Driehuizenpark is. In de loop der tijd breidde buitenplaats Zandvliet zich steeds meer uit. Zandvliet was sinds 1760 in bezit gekomen van Jacob Adriaan baron Du Tour via een erfenis van zijn vrouw. Hij was een man met veel liefhebberijen en allure. Hij was voorzitter van de Staten Generaal in Den Haag en advocaat bij het Hof van Holland. Hij had een fraaie tuin en zijn verzameling planten en bomen, zijn dierenverzameling en zijn menagerie waren iets zeer bijzonders. In 1772, na gesteggel en ruiling van gronden met buitenplaats Keukenhof, heeft Du Tour alle grond ten noorden van de Stationsweg in bezit en kan hij aan zijn grote wens beginnen.

Engelse tuin in 1772

Nog datzelfde jaar begint Du Tour met de aanleg van een Engelse landschapstuin. Deze werd gerealiseerd in de ‘Wildernisse’. De tuin werd achter zijn Franse stijltuinen op het terrein van de latere tentoonstelling gerealiseerd. Slingerende lanen, hoogteverschillen, gebogen vijvers en losse boomgroepen waren de kenmerken van een Engelse Tuin. De belangrijkste contouren van het tentoonstellingsterrein zijn dus al in 1772 ontstaan en zijn nog steeds goed herkenbaar.

Toen baron Du Tour in 1780 overleed was zijn echtgenote Anna Catharina Rumph ontroostbaar en enig eigenaar geworden. Zij kwam oorspronkelijk uit Den Haag. Zij besloot weer naar den Haag te vertrekken. Zij verkocht de buitenplaats in diverse stukken. Zo werden bijvoorbeeld de boerderij en de weilanden ten oosten van de Heereweg aan de pachter van de boerderij verkocht. De latere eigenaar van Keukenhof Simon Petrus Joosten kocht de Engelse tuin in 1802. Het buitenhuis zelf werd ook verkocht en in 1809 gesloopt. De tuinen er omheen veranderden in bollenvelden.

Anna verhuisde in 1781 naar Den Haag, waar ze een buitenplaatsje kocht aan de Bezuidenhoutseweg, vlak bij de huidige Utrechtse Baan, met een tuin die mogelijk nog befaamder was dan de vermaarde tuin in Lisse. Hier was namelijk de beroemde Hortus Medicus gevestigd. Het was een kruidentuin met vele geneeskrachtige bloemen en planten. Het buitenplaatsje noemde zij ‘Klein Zandvliet’. Op deze plek is in 1925 een scholengemeenschap gesticht met de naam ‘Zandvliet’.

Bovenstaande gegevens zijn ontleend aan het dikke boek ‘Keukenhof’ van AM Hulkenberg uit 1975 en het boek ’Van villa Zandvliet tot Zandvliet studiehuis’ uit 2000 van CJ van der Leer (Den Haag).