WAAR WAS DE VOORDE VAN DE AKERVOORDERLAAN?

Sporen van vroeger (Lisser Nieuws)                                               4 november 2014

door Nico Groen

In de grafelijke kanselarij (1284-1287) wordt voor het eerst melding gemaakt over Akervoort, nog geen 100 jaar nadat voor het eerst over Lisse wordt geschreven. De Akervoort is dus al heel oud. Voorde wordt dan geschreven als ‘vort’.
De vroegere betekenis van ‘voorde’ was ‘doorgang’,vaak in relatie tot water, maar niet altijd. Het kon ook ‘doorgang’ zonder water betekenen (bijvoorbeeld door de duinen). Waar lag deze doorgang?
De Akervoort kan in de Heereweg zelf gelegen hebben. We weten niet of er toen een brug over de beek bij de kerk was. De beek werd mogelijk al in de 13e eeuw gegraven. Het water kan over de zandige, onverharde Heereweg richting de Poel gestroomd hebben.
De Heereweg ligt aan de oostkant van de oude strandwal (oude duinen) van Lisse naar Sassenheim. Deze strandwal liep vanaf de Heereweg naar het westen tot Akervoorderlaan 6 (aannemer Van der Hulst). Op deze plek was volgens de morgenboeken in 1544 al een boerderij. Mogelijk was de strandwal zo hoog, dat een doorgang gemaakt moest worden om daar te komen. Deze duinen werden in 1561 afgegraven.
Vanaf hier naar het westen tot de Oude Heereweg/Achterweg lag een strandvlakte. Ten westen van de Engel en ten noorden van de Akervoort was het toentertijd erg nat. Dit werd het Liesbroek genoemd. Het water van het Liesbroek kon niet naar het oosten, noorden of westen stromen. Het moest daarom naar het zuiden stromen naar de latere Beekpolder. Was de strandvlakte ter plaatse van de Akervoort wat hoger dan moest het water hier in een voorde de weg over.
Tussen de huidige Oude Heereweg en de Loosterweg lag weer een strandwal. Was voor een westelijk gelegen huis een doorgang nodig? Het oostelijk gedeelte is in 1604 afgegraven.
Ten westen van deze strandwal lag weer een strandvlakte. Vanuit deze strandvlakte, de Lage Venen, werd het water naar het zuiden afgevoerd via de Maandagse Wetering van Voorhout net oostelijk van de huidige Haarlemmertrekvaart . Volgens de kaart van 1615 heeft de Akervoort hier doorgelopen naar het zuidwesten tot over het water, waar toen een huis stond. Hier kan dus ook een voorde hebben gelegen. Het huidige laantje naar hovenier Hoek, vanaf de Loosterweg naar het westen , is waarschijnlijk nog een restant van bovengenoemd gedeelte van de weg.
Het is dus niet duidelijk waar de voorde gelegen heeft. Bovenstaande staat in een artikel over de Akervoort in het Nieuwsblad nr. 3 van juli 2014 van de Vereniging Oud Lisse. In een volgend stukje gaan we in op de betekenis van Aker.