YAD VASHEM ONDERSCHEIDING VOOR BALTES

Sporen van vroeger (Lisser Nieuws)                                    5 mei 2015

door Nico Groen

Achttien  Joodse onderduikers in één gezin

Woensdag 6 november 2013 werden de heer Johannes Baltes en zijn vrouw Hendrika Catharina Maria Baltes-van der Heijden postuum geëerd met de Yad Vashem onderscheiding. De erkenning werd aangevraagd door de heren Verdoner, destijds door de familie Baltes in hun gezin opgenomen.
Dochter Coby Baltes uit Castricum mocht deze hoogste onderscheiding in de Synagoge van Arnhem in ontvangst nemen uit handen van de ambassadeur van Israël mr. Haim Divon. Zij kreeg een oorkonde en een medaille.
Vanaf 1939 woonde familie Baltes aan het Vierkant op de bovenverdieping van een pand
(nu boekhandel Grimbergen). Zij huurden de verdieping van de heer Mens. In dit pand is in de 2e wereldoorlog voor korte en soms voor langere tijd onderdak gegeven aan wel 18 Joodse mensen en ook nog aan 2 mannen die zich schuilhielden omdat zijn anders opgeroepen zouden zijn voor de Arbeitseinsatz.

Mevrouw Coby Baltes heeft haar herinneringen aan de oorlogsperiode opgeschreven in een ontroerend relaas. Dit verhaal over het wel en wee tijdens de oorlog en haar herinneringen aan de Joodse onderduikers staat in het eerste Nieuwsblad van 2014 van de Vereniging Oud Lisse. In het Nieuwsblad van het tweede kwartaal 2014 wordt haar relaas vervolgd.
Daarin schrijft zij onder andere het volgende.
‘De eerste die in het gezin werd opgenomen was een Joods meisje van 2 jaar. Helaas kwam zij in 1943 te overlijden aan een besmettelijke ziekte’. Ook schrijft zei: ‘Eens, toen de Duitsers fietsen zochten in ons huis, werd door hen door de kamerdeur naar binnen gekeken. Oom ‘Mau’ en ‘Bob’ zaten met de rug naar de kamerdeur. Oom ‘Mau’ was aan het bonnen plakken voor mijn vader en ‘Bob’ en ik waren aan het figuurzagen. (Mau en Bob waren schuilnamen voor Joodse onderduikers). Mooie dingen hebben we toen gemaakt, o.a. een staande schemerlamp in de vorm van een lantaarn. Goedkeurend gemompel van de soldaat die om het hoekje van de deur keek en hij vertrok. Dit voorval staat echt gegrift in mijn geheugen’.

De heer Baltes was al voor de oorlog chef-kruidenier in Lisse.
Na de oorlog, in 1954 begon de familie een kruidenierszaak aan de Heereweg tussen het Vierkant en de Kanaalstraat aan de westkant (heereweg 194A) van de weg. Zij hadden deze winkel tot 1964. Door de opkomst van supermarkten moest deze winkel noodgedwongen sluiten. De heer en mevrouw Baltes zijn in Lisse blijven wonen tot hun overlijden in 1982 resp. 1984.

In 1953 werd Yad Vashem opgericht. Het is de officiële Israëlische staatsinstelling voor oorlogsdocumentatie, studie en voor het herdenken van de Joodse slachtoffers van de Holocaust en de redders van Joden. Deze redders krijgen de eretitel Rechtvaardige onder de Volkeren en hun naam wordt gegraveerd in de ‘Muur der Rechtvaardigen’ in de tuin bij Yad Vashem in Jeruzalem.

Vanwege het opnemen van zoveel Joodse onderduikers en het gevaar wat hieraan verbonden was heeft de Vereniging Oud Lisse aan de gemeente voorgesteld om als herinnering een nieuwe straat de naam Johannes Baltesstraat te geven.