Berichten

Schriftspiegel, Oud-Nederlandse handschriften van de 13de tot in de 19de eeuw.

/in /door

Peter Horsman is gewaardeerd lid en vrijwilliger van de VOL. Onlangs heeft hij samen met Peter Sigmond een boek uitgegeven bij Uitgeverij Verloren met de titel ” Schriftspiegel, Oud-Nederlandse handschriften van de 13de tot in de 19de eeuw”.

Schriftspiegel is een handboek voor een ieder die het handschrift van onze voorouders wil lezen. Een oefenboek vol uiteenlopende teksten uit alle eeuwen: oorkonden, notariële akten, brieven, journalen, rekeningen, gerechtelijke vonnissen, pagina’s uit doop- en trouwboeken. Alle teksten zijn voorzien van korte verklarende inleidingen.

Het boek Schriftspiegel heeft 296 bladzijden en is verkrijgbaar bij onze lokale boekhandel Grimbergen voor de prijs van € 35.

Peter, van harte gefeliciteerd met de uitgave van dit mooie en waardevolle boek

Boek: Strijd om de Keukenhof

/in /door

Jaap ten Wolde schreef een jeugdboek dat machinaties rond kasteel Keukenhof als onderwerp heeft. Ten Wolde, een forensisch accountant die zijns inziens ten onrechte een berisping van de Accountantskamer kreeg, verwerkte in dit boek zijn ervaringen met corruptie en witteboordencriminaliteit.

Nieuwsflits

Nieuwsblad jaargang 21 nummer 2, 2022

Jaap ten Wolde schreef een jeugdboek dat machinaties rond kasteel Keukenhof als onderwerp heeft. Ten Wolde, een forensisch accountant die zijns inziens ten onrechte een berisping van de Accountantskamer kreeg, verwerkte in dit boek zijn ervaringen met corruptie en witteboordencriminaliteit. Criminelen willen de tuinen van Keukenhof vernietigen en omzetten in bouwgrond voor woningen. Twee jeugdvrienden krijgen weet van de plannen dankzij hun ontdekking van vluchttunnels binnen en buiten kasteel Keukenhof. Zij roepen de hulp in van een journalist van Follow the Money. Gemeenteraad en B&W van Lisse spelen een rol in dit uiteraard verzonnen verhaal over omkoping en afpersing.

Het boek verscheen eind 2021 in eigen beheer en kost €12,95. Het is o.a. verkrijgbaar bij Grimbergen Boeken.

 

‘Rijnland in de donkere eeuwen’

/in /door

Freek van der Lugt heeft een boek geschreven over Het Rijnland vanaf 6000 jaar geleden tot 1100. Archeologische vondsten van de Kelten, de Romeinen, de Cananefaten en de Friezen worden beschreven en uitgelegd.

Nieuwsflits

Nieuwsblad jaargang 21 nummer 1, 2022

Eind 2021 is een bijzonder interessant boek verschenen met als titel ‘Rijnland in de donkere eeuwen’ geschreven door de Oegstgeester Freek Lugt. Het beschrijft Rijnland vanaf de vroegste periode toen het gebied, zo’n 6000 jaar geleden, gevormd werd. De Kelten waren hier 500 jaar voor Christus aanwezig, zoals Freek Lugt met duidelijke toelichting van archeologische vondsten aantoont. Ook het verblijf van de Romeinen hier met name aan de oude Rijn, zoals het Praetorium Agrippinnae bij Valkenburg, wordt in dit boek uitvoerig beschreven. Verder wordt er aandacht besteed aan de aanwezigheid van de Friezen in deze streek (Holland werd toen nog Frisia genoemd),
de Cananefaten en de komst van de Franken. Met de komst van Gerulf de Fries in Rijnsburg aan het einde van de Vikingentijd rond 885 begon het Graafschap Holland. Gerulf is de stamvader van de Graven van Holland. De beschrijving van dit boek gaat door tot ca. 1100, toen voor het graafschap de naam Holland werd gekozen.
Kortom een bijzonder lezenswaardig boek dat €34,50 kost met 303 pagina’s en zeer veel
prenten en kaarten!

Rijnland in donkere tijden

Makelaars in kennis: boek over Swets & Zeitlinger

/in /door

Historicus Bram Bouwens schreef een boek over Swets & Zeitlinger 1901-2014.

Nieuwsflits

Nieuwsblad jaargang 21 nummer 1, 2022

De geschiedenis van Swets & Zeitlinger, 1901-2014. (AUP). Historicus Bram Bouwens schreef een boek over een multinational die jarenlang was gevestigd in Lisse. Het is de geschiedenis van de opomst en tragische ondergang van Swets & Zeitlinger, een wereldwijde speler in de handel in wetenschappelijke boeken en tijdschriften. Begonnen in 1901 als handel in oude en nieuwe boeken groeide het bedrijf onder leiding van de naamgevers uit tot een internationaal gerespecteerde firma. Eind jaren zestig werd de voorraad van Amsterdam naar Lisse verhuisd. Al vroeg zag men het belang in van automatisering. In de Lissese vestiging stonden indrukwekkende IBM-computers. In 1997 werd een nieuw pand aan de Heereweg in gebruik genomen. In 2012 vertrok het bedrijf van Lisse naar Leiden en in 2014 viel het doek en was de ooit zo bloeiende onderneming failliet. Voor de vele Lissers die gewerkt hebben bij Swets en geïnteresseerden in bedrijfsgeschiedenis een must. Het boek is verkrijgbaar bij Grimbergen Boeken voor de prijs van €24,95.

 

PARELTJE: Parelduiken in Lisse Tijd Reis

/in /door

Inmiddels is veel ingebracht in de database. Op internet is die via Lisse Tijd Reis na inloggen te raadplegen voor leden van de Vereniging Oud Lisse.

Ria Grimbergen

Jaargang 20 nummer 3, 2021

‘Ik heb een Pareltje voor je” zegt Jos van Bourgondiën, bibliothecaris van de CHVOL. Jos is hier volkomen op zijn plek. Hij heeft een grote liefde voor boeken, vooral op filosofisch en historisch terrein. Dat geldt ook voor zijn collega’s Peter Vink en Leen Sijpesteijn. Peter beheerde voorheen de collectie van het Museum De Zwarte Tulp en is een verwoed lezer van Russische literatuur. Leen verzorgt onder andere de invoer van nieuwe boeken in de database. Peter ondersteunt bij de beschrijving van boeken, de invoer in de database en het plaatsen van de aanwinsten in de kasten. Gedrieën zijn zij elke dinsdagmorgen te vinden op de bovenste verdieping van de Vergulde Zwaan, die nog
zo prettig naar vers hout ruikt. In de diepe archiefkasten staan de boeken netjes geordend op nummer. Inmiddels is veel ingebracht in de database. Op internet is die via Lisse Tijd Reis na inloggen te raadplegen voor leden van de
Vereniging Oud Lisse onder het label Tabellen, en vervolgens Boek. Het is heerlijk grasduinen in de lijst, die is opgedeeld in categorieën. Onder het kopje ‘Algemene historie Lisse’ staan de populaire fotoboeken van Herman van
Amsterdam en Peter van der Voort, maar ook een zeldzaam werkje uit 1943 van J. P. Raaphorst over de geschiedenis van de Parochie St. Agatha. Aanleiding was de stichting van de parochiekerk een eeuw eerder. Pastoor G. P. A. van Zuylen schrijft in zijn

Parelduiken in Lisse Tijd Reis
inleiding dat het eeuwfeest door de tijdsomstandigheden sober zal worden gevierd. De rubriek Bloembollencultuur is zeer uitgebreid en gevarieerd. Werk van Nieuwsblad-redacteur Arie in ’t Veld is goed vertegenwoordigd in deze categorie, naast het lijvige boekwerk ‘Drie eeuwen bollenexport’ van E. H. Krelage, de ‘bollenbijbel’ die de geschiedenis van de Nederlandse bollenhandel tot 1938 beschrijft. Aardig is een boekje uit 1916 van R. Schuiling over de bloembollenvelden in Lisse, dat hoorde bij de gelijknamige schoolplaat. De Parkgidsjes van Keukenhof en de corsoprogrammaboekjes vallen onder gelegenheidsdrukwerk, dat vaak in de papierbak belandt en verloren dreigt te gaan. Dat geldt ook voor adresboekjes en gemeentegidsen van Lisse. In een reguliere bibliotheek wordt dit drukwerk niet bewaard, maar dankzij de bibliotheek van de CHVOL zijn ze raadpleegbaar. Natuurlijk staan in de bibliotheek
ook de werken van streekhistoricus A. M. Hulkenberg en zijn opvolger Rob Pex, evenals die van Nieuwsblad-redacteur Arie in ’t Veld. Voor mensen die meer willen weten van de geschiedenis van Lisse onontbeerlijke naslagwerken door de uitgebreide registers en literatuurverwijzingen. Bijna alle boeken zijn geschonken. Penningmeester Jasper de Jong krijgt een enkele maal een verzoek geld beschikbaar te stellen voor een uitgave die onmisbaar is voor de collectie. Een belangrijke aanvulling was de nalatenschap van Bert Kölker. Kölker had bij
leven al veel boeken geschonken aan de bibliotheek, maar na zijn overlijden kwam zijn verzameling terecht bij de CHVOL. Veel daarvan wacht nog op archivering.

Genealogie van het geslacht Vreeburg Lisse

/in /door

In mei 2021 is het boek ‘genealogie van het geslacht Vreeburg Lisse’ verschenen. Het is geschreven door  Cees Laken. Zijn moeder heette Vreeburg. De VOL heeft via Arie de Koning een boek ontvangen.

Nieuwsflits

Nieuwsblad Jaargang 20 nummer 3, 2021

n mei 2021 is het boek ‘genealogie van het geslacht Vreeburg Lisse’ verschenen. Het is geschreven door  Cees Laken. Zijn moeder heette Vreeburg. De VOL heeft via Arie de Koning een boek ontvangen. In mei 2021 is het boek “Genealogie van het geslacht Vreeburg Lisse” verschenen, geschreven door de auteur Cees Laken uit Den Haag. Zijn moeder heette Vreeburg en haar voorouders komen uit Lisse. Ons deskundig lid van de VOL, Arie de Koning, heeft hem geholpen om de genealogie van zijn voorouders Vreeburg in Lisse op te sporen. De familie Vreeburg is in Lisse vanouds al een zeer bekende familie. Met o.a. Juriaan Bruijnsz Vreeburg (ca.1635-1706), meester timmerman en aannemer is de oudst bekende Vreeburg uit Lisse is en volgens het trouwboek van de Agathaparochie uit Bergen bij Alkmaar afkomstig is, trouwde in 1660 met Duijfje Warboutsdr Seestraten. Ze woonden in het centrum van Lisse tegenover het kerkhof, vlakbij of op de plek van de huidige Agatha kerk. Zijn naam komt veel voor in in stukken over de gebieden die hij in Lisse bezat o.a. in Berkhout langs de Veenderweg of Delfweg (zie pag 23 in Nieuwsblad nr 2 van 2021) en als eigenaar van veel gebieden in Lisserbroekerpolder (zie ook kaart A852 van het Hoogheemraadschap Rijnland). Hoewel de oudste zoon en ook de kleinzoon van de stamvader Juriaan Bruijnsz Vreeburg allemaal timmermannen waren, had de achterkleinzoon van Juriaan Bruijnsz Vreeburg, Bruijn Juriaansz (1736-1799) niets op met het timmerberoep van zijn grootvader en vader en vertrok naar Voorschoten waar hij schipper werd. Vandaar uit verhuisde zijn kleinzoon Johannes Adrianus (Joes) Vreeburg naar Leiden. Zijn zoon Juriaan Johannes Vreeburg (1827-1915) is de stamhouder van de in dit boek nader beschreven tak van de Vreeburgen. Zijn zoon Bernard Vreeburg (1877-1953) werd slager in Leiden en staat afgebeeld op de voorpagina van dit boek. Het boek omvat 105 pagina’s met ca. 80 afbeeldingen. Het boek is in eigen beheer door Cees Laken uitgegeven en kost €22,50/ex en kan via de Vereniging ‘Oud Lisse’ worden gekocht.

Duinflora bij Rustoord

/in /door

Sporen van vroeger  (LisserNieuws)                                                             

8 juni 2021

 door Nico Groen

Rond het woonzorgcentrum Rustoord ligt al een tiental jaren een braakliggend terrein van ruim twee hectaren. Het was voor een deel de tuin van Rustoord, van het gesloopte oude bejaardenhuis en van het gesloopte Austria. Hier heeft zich sindsdien een buitengewoon soortenrijke vegetatie met veel bijzondere soorten ontwikkeld. Helaas is aan nieuwbouw in de nabije toekomst niet te ontkomen.

Dit hele gebied behoort tot de strandwal tussen de Heereweg en de Achterweg. Dit oude duingebied is al voor 1600 afgegraven ten behoeven van de teelt van groenten, kruiden en later bloembollen. Hier waren tot de zestiger jaren tuinbouwbedrijven gevestigd. De opbouw van de ondergrond bestaat uit een toplaag tot een diepte van -6 m. NAP van zand met daaronder een kleilaag tot -12 m. NAP, dieper dan 12 meter bestaat de bodem voornamelijk uit zand en grind. Een echt duingebied dus met een laag duinzand van 6 meter. Doordat er de laatste 50 jaar niet op werd geteeld en bemest, is de vroegere bemesting uit de bovenlaag naar beneden gespoeld. Alles bij elkaar is dit een goed milieu om duinvegetatie te ontwikkelen en dat is dan ook volop gebeurd.

Zeldzame duinplanten

In 2016 en 2017 is een inventarisatie gemaakt van de wilde planten door Jelle van Dijk van het Milieu Overleg Duin- en Bollenstreek (MODB). De resultaten zijn vastgelegd en uitgegeven door de Vereniging voor Natuur- en Vogelbescherming Noordwijk in een indrukwekkend boekwerk ‘Van Aardaker tot Zwanenbloem’ waarvan het terrein bij Rustoord ook deel uitmaakte.

Als eerste moet het Gekield druifkruid worden genoemd. In juli 2017 groeiden hier  bij Rustoord ruim 350 planten van deze zeldzame soort, waarvan tot nu tot pas 15 groeiplekken in Nederland gevonden zijn, meestal in de duinen. Bij Rustoord werden lage planten van nauwelijks 10 cm hoog naast exemplaren van meer dan een meter gevonden.

Dicht bij de ingang van Rustoord groeiden zo’n honderd forse planten van de Alsemambrosia, de bekende hooikoortsplant. Blijkbaar was er binnen de muren van Rustoord geen sprake van opvallend veel niezende bewoners, want men liet zowel in 2016 als in 2017 de planten ongemoeid.

In de zuidwesthoek van het terrein,  daar waar de gebouwen van Austria hebben gestaan, werden ook soorten, die in de duinen groeien gevonden. Er groeiden soorten als Duin-averuit en Koningskaars. In deze hoek waren ook Wilde peen, Wilde marjolein, Ruig klokje en Bergroos te vinden.

De begroeiing op het veld aan de noordkant werd in 2017 gedomineerd door honderden planten van de Esdoorn-ganzenvoet. Deze soort staat op de Nederlandse Rode lijst van planten als zeldzaam beschreven. In het bosje waren tot op 10 meter hoogte de bladeren en druiventrossen van de Wijnstok te zien.

Op 7 januari 2021 is het voorontwerp bestemmingsplan Trompenburg gepresenteerd. Het betreft de terreinen van Rustoord en Austria. Hier komt woningbouw in de niet zo verre toekomst. Dan zal er een einde komen aan deze duinvegetatie.

Foto: De kaft van het boek ‘Van Aardaker tot Zwanenbloem’ uit 2018 door Jelle van Dijk en Hans van Stijn.

 

 

Wandelen of fietsen langs cultuurhistorie in Lisse

/in /door

Sporen van vroeger  (LisserNieuws)

30 maart 2021

Door Nico Groen

 Veel mensen hebben het wandelen of fietsen herontdekt door alle coronamaatregelen van het afgelopen jaar. Je kunt natuurlijk in de omgeving wandelen met je eigen gedachten en genieten van alles wat je ziet. Maar je kunt ook actief naar de omgeving kijken. De VOL heeft een aantal boekjes om al wandelend of fietsend de cultuurhistorie te ontdekken.

Zo heeft de Vereniging Oud Lisse in 2010 een boekje uitgegeven over monumentale gebouwen in Lisse. Het boek heet ‘Wandel- en fietsroutes Zuid en Noord Lisse: Monumenten’.  Met het boekje in de hand, kan langs alle monumenten worden gewandeld of gefietst. Dan kun je het betreffende gebouw op je in laten werken.

Als tweede boekje in deze reeks is in 2014 een bomenboek uitgegeven. Dit boek heet ‘Wandel- en fietsroutes langs monumentale bomen in Lisse’  met daarin alle bomen van 100 jaar en ouder en veel andere interessante bomen en hagen. Al wandelend of fietsend met het boekje kan je de betreffende boom extra bekijken en er van genieten.

In 2016 werd een derde boekje gerealiseerd: ‘Wandel- en fietsroutes langs bruggen in Lisse’. In dit bruggenboek wordt o.a. van alle bruggen in Lisse met een officiële naam de cultuurhistorie beschreven, evenals van het water waar de brug overheen gaat en van de weg waar de brug in ligt. Leuk om met het boekje bij de hand de bruggen te bekijken.

De boekjes in deze reeks hebben steeds 2 routes, een zuidelijke en een noordelijke, die beide op het Vierkant beginnen.

In 2011 verscheen een vierde boekje, geschreven door wijlen Bert Kölker,  over alle nog bestaande grenspalen in Lisse met de titel ‘Grenspalen te Lisse’. Het is geen wandel- of fietsroute, maar al wandelend of fietsend kunnen heel goed de grenspalen worden bekeken en de beschrijvingen gelezen.

Ook in het nieuwe boek ‘Sporen van Six’ staat in het laatste hoofdstuk een route aangegeven waar je nog daadwerkelijk sporen van de familie Six kunt vinden.

Digitale Cultuurhistorische Atlas Duin- en Bollenstreek

Er zijn nog andere wandel- en fietsroutes in Lisse, zoals fiets- en wandelknooppuntenroutes. De laatste met de rood/gele bordjes en paaltjes (infobord voor de winkel van Dirk op ’t Vierkant). Op route.nl/routeplanner zijn de wandelknooppunten in de Bollenstreek te vinden.

Ook te wandelen zijn het Ommetje in de Poelpolder (Infobord bij de Zemelpoldermolen) en diverse routes vanuit Keukenhof (infobord op de hoek van Achterweg-Zuid en Prof. van Slogterenweg). Via de site van de VVV Lisse kun je ook diverse routes bekijken en eventueel uitprinten.

Kijk met name buiten het centrum van Lisse  eens met smartphone of tablet  op de Digitale Cultuurhistorische Atlas van de Duin- en Bollensteek (cultuurhistorieduinenbollenstreek.nl) . Als je rondom de plek klikt waar je op dat moment aan het wandelen of fietsen bent, lees je alles wat daar aan cultuurhistorie te zien is. Dat kun je dan ter plekke ook echt bekijken.

 

Foto: Een wandelknooppunt met het nummer van de paal en pijltjes naar de volgende knooppunten.
Foto: Nico

 

Henk Schaap overhandigt de voorpublicatie van Sporen van Six in Lisse aan Burgemeester Lies Spruit.

Boek ‘Sporen van Six in Lisse’ nu beschikbaar

/in /door

De VOL heeft het onderzoek afgerond naar ‘Sporen van Six in Lisse’. De bevindingen zijn vastgelegd in het boek, dat op maandag 23 november door Henk Schaap namens het onderzoekscomité aan burgemeester Lies Spruit werd aangeboden.

Nieuwsflitsen

Nieuwsblad Jaargang 19 nummer 4, 2020

De Cultuur-Historische Vereniging Oud-Lisse heeft het onderzoek afgerond naar ‘Sporen van Six in Lisse’. De bevindingen zijn vastgelegd in het boek , dat op maandag 23 november door Henk Schaap namens het onderzoekscomité aan burgemeester Lies Spruit werd aangeboden. Het onderzoekscomité bestond uit de auteurs: Jos van Bourgondien, Maarten van Bourgondien , Leo van der Geer, Rob Pex , Brigitte Rink en Henk Schaap. Ook andere leden van de Cultuur-Historische Ver. Oud Lisse verleenden hulp en bijstand. Het boek, uitgegeven door Uitgeverij Verloren, is volgens de burgemeester ‘een prachtig boek dat nieuwe inzichten en hoofdstukken toevoegt aan de rijke geschiedenis van Lisse in de 17de en 18de eeuw’. Het boek bestaat uit 236 pagina’s en bevat ca. 150 veelal kleurrijke afbeeldingen. De Nederlandse familie Six behoorde eeuwenlang tot de elite van de maatschappij. Over de verschillende generaties Jan Six die in Hillegom veel buitenplaatsen en landgoederen bezaten is veel geschreven. De lezing van Geert Mak in 2016, over ‘De levens van Jan Six’ wat zich v.n.l. in Hillegom afspeelde, was
voor de burgemeester de aanleiding tot dit onderzoek naar de ‘Sporen van Six in Lisse’’. Over de drie generaties Pieter Six die in Lisse veel hofstedes en land hadden is weinig bekend. Wie waren zij en welke sporen hebben zij achtergelaten in Lisse? In dit nieuwe boek worden deze vragen gedocumenteerd beantwoord en worden de generaties Pieter Six met hun hofstedes en landgoederen in Lisse prachtig in beeld gebracht. Hun achtergrond, de netwerken, de huwelijkspolitiek en de rijkdom uit de textielnijverheid. Ze maakten deel uit van de vroedschap in Amsterdam en werden advocaat, burgemeester of bewindhebber van de VOC. Pieter Six III (1686-1755) zorgde door middel van zijn testament en een legaat aan de Diaconie van de Grote Kerk, dat er in Lisse een hofje ontstond. Dat het hofje in een dorp gesticht werd en niet in de stad, is uitzonderlijk. Het ontstaan van dit Hofje van Six aan de Kanaalstraat wordt in dit boek beschreven. Het Hofje van Six bestaat nog steeds en is onlangs grotendeels gerestaureerd.

Het boek is nu verkrijgbaar via de website www.oudlisse.nl en in de boekhandel Grimbergen voor €25