Berichten

Muziek en historie in Harmonie bij Dever

Nieuwsflits

Nieuwsblad 23 nummer 3 2024

De hele dag voor het concert bleef het maar regenen, maar het was alsof de dirigent met een toverstokje stond te dirigeren. De donkere wolken begonnen te dansen om een gouden ondergaande zon. Goud was het concert wat ten gehore werd gebracht door Harmonie Katwijk en Da Capo Lisse. Mogelijk gemaakt door intensieve samenwerking met Rotaryclub Hillegom-Lisse. Zij trakteerden de mensen op een bijzondere avond bij het historische decor van ’t Huys Dever. De voorhof van de donjon werd een openluchtzaal en de aloude stenen vormden de achtergrond van het podium en fungeerden als een klankbord dat de tonen van het podium over de mensen liet weerklinken. Het werd een avond vol plezier met een zeer gevarieerd programma van Nederlandse meezingers, walsen en andere licht klassieke werken. Het was niet warm, maar de muziek zorgde voor een warm gevoel. De heren musici waren in jacquet gekleed en de dames droegen kleding uit de tijd van de grote componisten. De bedoeling was om een André Rieu-sfeer te creëren en dat was best goed gelukt. Nog geen tien minuten nadat de dirigent het concert had afgetikt met zijn baton, begonnen de wolken weer lekkage te vertonen. Allen die dit feest hebben meegemaakt mogen niet klagen over de goedgezindheid van de weergoden.
Voor herhaling vatbaar? JA!!!!!!

Archeologiedag bij Dever

Aan de hand van wat eerdere vondsten nabij de Tweede Poellaan aan de Rijnsloot werden proefsleuven gemaakt om te onderzoeken wat er in de ondergrond te vinden is aan oudheidsresten.

Deen Boogerd

Nieuwsblad 22 nummer 2 2023

Kort verslag van een mooie dag
Al heel vroeg waren de mensen van RAAP begonnen met het graven van een eerste proefsleuf (zie foto linksboven). Ewan Mol, archeoloog bij RAAP en projectleider, stuitte al snel op harde delen in de vorm van een put en een plavuizen vloer op zo’n 50 cm diep.

Dat was goed uitgekiend want hier konden leerlingen van het Fioretti college uit Lisse aan de slag. De jongelui werden verwelkomd in ’t Huys Dever met een korte introductie over hetgeen die dag de bedoeling zou zijn. Zelf hoopte ik dat er sporen gevonden zouden worden van een eerder Dever. Daarop zal ik later, na goed beraad, zeker op terugkomen. Voor de leerlingen en hun begeleiders lagen er helmen, werkschoenen en gele hesjes klaar. Op de fiets ging het naar de 2e Poellaan alwaar we ter velde werden ontvangen door Roosje de Leeuwe, ook een RAAP medewerkster. (zie foto links).

Aan de hand van wat eerdere vondsten vertelde zij wat je zoal in de grond zou kunnen aantreffen. Daarna liepen we over de ringdijk richting de proefsleuven.

Na nog wat korte aanwijzingen van Peter Vink op het gebied van veiligheid mochten de zeer gemotiveerde leerlingen aan de slag. Gewapend met metaaldetectoren, schepjes, zeven en stoffers gingen ze op onderzoek uit. Ze zijn zeker een paar uur flink bezig geweest en er zijn best wel dingen gevonden die keurig opgetekend zijn in het RAAP-rapport. Overigens, het rapport is per vergissing als Dever-Zuid betiteld. We gingen toch echt graven in het gedeelte wat men in de bouwplannen de naam Geestwater had meegegeven. Deze 7e juni was werkelijk een uitzonderlijk mooie dag om bezig te zijn met archeologie, voor de jonge gasten zeker een bijzondere ervaring. Wij hopen hun
interesse te hebben gewekt voor dit bijzondere vakgebied. In ieder geval waren de reacties van de Fioretti leerlingen zeer positief. Ook door de leerkrachten werd dit initiatief heel erg gewaardeerd en men zei dat het zeker voor herhaling vatbaar is.

Het landgoed van Dever wordt wat groter

Nieuwsflits

Nieuwsblad 23 nummer 2  2024

Op perceel Heereweg 351 te Lisse bevindt zich een voormalig agrarisch bedrijf. Gelet op de ingeklemde ligging tussen het bedrijventerrein ‘Dever’, ’t Huys Dever en de nieuw te bouwen woonwijk ‘Geestwater’, zal een nieuw agrarisch bedrijf niet levensvatbaar zijn. Het doel is om woning, hooiberg en wagenschuur te behouden. Woning en hooiberg zullen bestemd worden als Wonen-Landgoed. Wat inhoudt dat de voormalige  bedrijfswoning een bestemming als burgerwoning krijgt. De overige bebouwing wordt gesloopt. De gronden met de te behouden wagenschuur krijgen de bestemming Agrarisch-Waardevolle graslanden. Het idee is om de gronden toe te voegen aan de tuin van ’t Huys Dever. Het ontwerpbestemmingsplan heeft ter inzage gelegen. Er is één zienswijze tegen het bestemmingsplan ingediend. De zienswijze leidt niet tot wijziging van het bestemmingsplan. Besloten is om de gemeenteraad voor te stellen het bestemmingsplan “Heereweg 351” vast te stellen en geen exploitatieplan vast te stellen. Aldus is ongewijzigd besloten.

 

Zeer geslaagde Dag van het Kasteel 2024 bij Dever

Nieuwsflits

Nieuwsblad 23 nummer 2  2024

De “Dag van het Kasteel” is altijd wel een soort feestdag bij ‘t Huys Dever. Dat was het afgelopen 2e Pinksterdag ook weer. Het weer was precies goed tussen begin en het eind van deze dag, dat helpt altijd heel goed om er een geslaagde dag van te maken. Op de voorhof liet re-enactment groep “De Graven van Holland” zien hoe je in de middeleeuwen een stoofpotje maakte onder een zgn. vuurluifel. Het thema van de landelijke DvhK was dan ook “Aan Tafel”. Voor het eten werd dan ook goed gezorgd. In de ridderzaal stond een dame in middeleeuwse kledij uit te leggen over kruiden uit de omgeving. Tuinkruiden voor de smaak maar ook voor medisch gebruik. Beneden in de middeleeuwse oven die het al 650 jaar doet op takkenbossen werden de allerlekkerste broodjes gebakken, met gebruik van zuurdesemdeeg naar oud recept, verkregen van het bakkersbedrijf “BROOD VAN NU” uit Noordwijkerhout. Buiten stond de smid zijn vuurtje ook behoorlijk op te stoken, “je moet het ijzer smeden als het loeierheet is” en dat deed hij dan ook. Naast hem stond een dame die liet zien hoe men in de middeleeuwen tegels bakte. De vaste cateraar van Dever stond er met wat hedendaagse lekkere hapjes. Er was ook een fantastische verteller die jongelui vertelde hoe je vroeger met middeleeuwse wapens moest omgaan. De hele dag had Dever flink wat aanloop van zeer geïnteresseerde mensen. Komende “Open Monumentendag” op 14 september gaan we de middeleeuwse oven ook weer opstoken en dan doet onze vroegere dorpsbakker Koos den Butter weer zijn best om de lekkerste broodjes uit de oven van ‘t Huys Dever te toveren. Je moet er snel bij zijn hoor, ze gaan als zoete broodjes…

Dag van het Kasteel 2024 bij Dever alleen op 2e Pinksterdag

Nieuwsflits

Nieuwsblad 23 nummer 1 2024
De landelijke organisatie van Dag van het Kasteel wil het hele Pinksterweekend voor dit evenement gebruiken. Dit jaar is het thema ‘Aan Tafel!’. De focus is dan ook gericht op de voedselcultuur binnen de muren van kastelen en buitenplaatsen. Fruitbomen, moes/kruidentuinen, vee, pluimvee, vis, wild, bosvruchten en honing. Uit de middeleeuwse takkenbosoven komen zoals gewoonlijk de lekkerste Deverbroodjes. Kom dus op 2e Pinksterdag naar ‘t Huys Dever voor middeleeuws lekkers!!! Een Deverbiertje is natuurlijk ook niet te versmaden.

Het Huis Dever en de Heerlijkheid Lisse

Leids Jaarboekje 1922   pag. 55

Door J. Kleintjes

Bij ondergeteekende berusten een aantal documenten, die op het huis Dever en de heerlijkheid Lisse betrekking hebben. De oudste berichten dateeren uit de tweede helft der 14de eeuw. Toen leefde Reinier Dever, ridder, + die ook Reinier die Ever genoemd werd + in de heerlijkheid Lisse, waar hij een woning had, die men naar hem Dever noemde. Zijne voorzaten waren reeds ten tijde van graaf Floris V te Lisse gevestigd. In 1370 droeg Reinier Dever het huis met 5 morgen land aan den graaf van Blois als erfleen op. Wij laten dit oudste document, waaraan het zegel van Jan van Blois in groen was nog hangt, hier volgen, van de overige bescheiden geven wij den inhoud kort weer. Alle stukken zijn in original.

a . Jan van Bloys, heer van Scoenhoven ende van der Goude. Maken cond allen luiden, want her Reinier die Ever ons opghedraghen heeft tot eenen vryen eyghen sine woninghe te Lisse mit vyf merghen lands binnen den hiemwerve alsoe als si gheleghen syn, soe hebben wy hem die vorser. woninghe mitten erve weder verlyet, van ons ende van onsen nacomelinghen, hem ende sinen nacomelinghen te houden ten rechten erfleene, sonder versterven. Ende dit vors. goet selmen an ons ende an onse nacomelinghe verzoeken ende verheerwaden mit enen roeden havic of vyf scellinghe grote daervoor. In orconde desen brief beseghelt mit onsen seghel. Ghegheven tot Scoenhoven op Sinte Lourensdach. Int Jaer ons Heren MCCC ende tseventich.

b. Getuigenis van Philips van Wassenaer en Diderik van Hodenpijl, dat zij als leenmannen bij de door den graaf van Holland aan Reinier Dever gegeven beleening tegenwoordig waren. 1390.

c . Leenbrief van Albrecht van Beieren, graaf van Holland, ten behoeve van Reinier Dever, ridder. 1398.

d. Reinier die Ever of Dever moet een dochter aan N. van Haeften uitgehuwelijkt hebben, omdat Gisbert van Haeften in 1417 met de woning van Reinier Dever, zijn grootvader, beleend wordt. Leenbrief van Jacoba van Beieren, gravin van Holland, waarin Gisbert van Haeften met de woning en 5 morgen lands in de ambachtsheerlijkheid Lisse, die hij van zijn grootvader Reinier Dever geerfd had, beleend wordt. 1417.

e. Leenbrief van Margareta van Boergondië van de woning te Lisse met de 5 morgen land, ten behoeve van Gisbert van Haeften. 1436.

f. Leenbrief van hertog Filips van Boergondië, over bovengenoemd bezit ten behoeve van Clara van Haeften, vrouw van Jan van Duvenvoirde. 1447.

g. Leenbrief van Karel V ten behoeve van Johan van Mathenesse. 1507,

h. Leenbrief van Karel V ten behoeve van Nicolaas van Mathenesse, 1522.

i. Leenbrief der Staten van Holland en Westfriesland ten behoeve van Maria van Mathenesse, weduwe van Johan van Schagen. 1623.

k. Leenbrief der Staten van Holland en Westfriesland ten behoeve van Johan van Schagen met de woning en 5 morgen land in Lisse gelegen, met een stuk weiland, groot 554 morgen – Klaes Huygen ven genaamd — 40 schilling goed geld van de imposten te Voorhout en 25 schilling uit de imposten te Lisse – nog een tiende te Velsen gelegen. 1628.

l. Leenbrief der Staten van Holland en Westfriesland ten behoeve van Johan van Schagen over de ambachtsheerlijkheid Lisse, een huis en have met 10 morgen land. 1638.

m. Leenbrief der Staten van Holland en Westfriesland ten hehoeve van Elisabeth Camons over de ambachtsheerhjkheid van Lisse, over een woning met 5 morgen land, . . . over 40 schillings en 25 schillings uit de imposten van Voorhout en Lisse. 1640.

n. Leenbrief der Staten van Holland en Westfriesland ten behoeve van Willem de Wael van Vronestein met de woning te Lisse en 5 morgen land. 1674.

o. Akte waardoor Willem de Wael het leen kwijtgescholden wordt. 16 Mei 1687

p. Leenbrief derzelfde Staten ten behoeve van Willem de Wael van Vronestein over de leenen, waarover in vorige akten spraak is. 24 Juni 1687.

q. Leenbrief derzelfde Staten ten behoeve van Adriaen de Wael van Vronestein over de ambachtsheerlijkheid Lisse etc. 1700.

r. Leenbrief derzelfde Staten ten behoeve van Adriaen de Wael over de van zijn broer niet ontvangene en opnieuw verleende leengoederen. 1700.

s. Gelijkluidende leenbrief voor Adriaen de Wael. 1701.

t. Leenbrief ten behoeve van Erasmus van Scherpenseel te Rumpt. 1710.

u. Leenbrief ten behoeve van Elisabeth Catharina van Scherpenseel, echtgenoote van Fred. Jacobus van Heereman en Zuydwyk. 1714.

v Leenbrief voor Diederich Johann van Heereman. 1738.

w. Leenbrief voor Frederik Willem van Heereman. 1781.

. Leenbrief voor Carl van Heereman. 1787

Egmondsche Leenen in het Ambacht Lisse gelegen.

  1. Brief, waarin Reinier Ever, ridder, aan het klooster Egmond voor de gevorderde leengoederen, die hem als allodiale goederen werden geweigerd, weer in leen opdraagt een stuk, Plogers venne genaamd, ongeveer 2 morgen groot en een stuk geheeten Gheryts Soeters venne aan de zuidzijde van Plogers venne. 1398.
  2. Leenbrief van den abt van Egmond ten behoeve van Clara van Haeften, die met Jan van Duvoirde gehuwd was. 1447.
  3. Leenbrief van denzelfden ten behoeve der gebroeders van Mathenesse. 1523.
  4. Leenbrief van denzelfden ten behoeve van Johan van Mathenesse. 1556.
  5. Leenbrief der Staten van Holland en Westfriesland als ,,repraesentanten” van den abt van Egmond ten behoeve van Isabella Catharina van Camons. 1658.
  6. Relief van het leenverzuim ten behoeve van Jost de Wael als manen voogd van Isabella Catharina van Camons. 1658.
  7. Leenbrief ten behoeve van Willem de Wael. 1674.
  8. Leenbrief ten behoeve van Adriaen de Wael. 1700.
  9. Leenbrief ten behoeve van Erasmus Bernard van Scherpenseel van Rumpt. 1710.
  10. Leenbrief ten behoeve van Elisabeth Catharina van Scherpenseel, echtgenoote van Frederik Jacob Heereman van Zuijdwijk. 1714.
  11. Leenbrief ten behoeve van Diderik Johan van Heereman. 1738.
  12. Leenbrief ten behoeve van Frederik Willem van Heereman. 1781.

J. KLEIJNTJENS

1922-Dever-gravure-1909-Johan-Enschede-en-Zn.

Lisse 825 jaar en donjon Dever

Sporen van vroeger (LisserNieuws)

6 juni 2023

 door Nico Groen

 Lisse bestaat dit jaar op papier 825 jaar. Dit wordt groots gevierd in Lisse. De agenda vindt u op de website van de gemeente Lisse. Donjon Dever is waarschijnlijk kort na 1375 gebouwd door ridder Reinier Dever of d´Ever. Al in 1284 wordt Lisse in verband gebracht met de familie Ever. In dat jaar ontvangt ‘Gherardus Ever te Lysse’ geld. Waarschijnlijk woonde de familie al veel eerder in Lisse

Heer Reinier d’Ever is overleden in 1417. Wanneer hij geboren was, is niet duidelijk. Zijn vader Gherardus kwam om in een veldtocht naar Warns bij Stavoren in 1345. Hij is dus vóór die tijd geboren. Reinier was een trouwe vazal van Hertog Albrecht van Beieren, graaf van Holland en grootvader van de legendarische Jacoba. Reinier was vaak voor de graaf van Holland onderweg.

Het Ambacht Lisse werd in die jaren vanuit Teylingen bestuurd door Reiniers oom Gerrit van Heemstede. Deze oom was ook houtvester van het Keukenduin.

Reinier d’Ever was getrouwd met Janne van Leyenburg. Zijn kleinzoon Gysbrecht van Haeften volgde hem op. In 1445 erfde Gysbrechts dochter Clara de ridderhofstad Dever. Zij huwde eerste Jan van Duivenvoorde en later Walraven van Brederode. Clara overleed in 1507. Daarna kwam de donjon in eigendom van haar kleinzoon Jan van Matenesse. Diens vader Adrian was namelijk ook al overleden.

Gherijt Evers poel

Adrian had het viswater achter de donjon gehuurd van de stad Leiden. Dit water werd toen de Gherijt Evers poel genoemd. Als zuidwestgrens van de poel werd ‘die horn’ bij de huidige 2e Poellaan genoemd. Gherijt Evers poel liep helemaal door naar het zuidoosten ‘totter halve grevelingh’. Een enorme poel dus.

Verdedigbare donjon

Dever is een verdedigbare woontoren of donjon. De achterzijde is vlak: die was gericht naar het moeras van de Lisser Poel en behoefde niet zo sterk te zijn, omdat van die zijde geen gevaar dreigde. De andere muren zijn hoefijzervormig gebogen en massief gemetseld. De fundamenten liggen op meer dan 3 meter onder de grond en rusten op een zandplaat, waardoor de muren na zeven eeuwen nog geen spoor van verzakking vertonen.

Dever had vier verdiepingen met muren van ruim twee meter dik in de kelder tot 1.60 meter in de kapelzaal op de bovenste verdieping. Het geheel was omringd door een gracht.

Na 1630 ontstond vóór de donjon een statig herenhuis, groter dan Dever zelf. Toegang tot de toren was via twee bruggen; de eerste naar de voorhof, de tweede vandaar naar de voordeur die op ruim twee meter boven de grond was. Het herenhuis werd bewoond tot ongeveer 1750. Maar na 1700 woonden de eigenaren er niet meer omdat die uit de streek waren vertrokken en woonden er huurders in. Na het vertrek van de huurders viel het verval in.

Na de tweede wereldoorlog werd Dever onteigend door de Nederlandse Staat. De landerijen werden verkocht en de ruïne, die toen al een rijksmonument was, ging in 1949 voor ƒ 1,00 naar de gemeente Lisse.

Foto: Een gravure van Dever in 1909, getekend Johan Enschede en Zn.
Foto: Oprechte Haarlemsche courant van 19 april 1909

Verhalen van Hollands Buiten

De stichting Monument & Verhaal maakt vertellingen en films over erfgoed en monumenten. O.a. Dever en Keukenhof.

Nieuwsflits

Nieuwsblad 21 nummer 4, 2022

Het binnenduinlandschap van Zuid- en Noord-Holland is gelukkig nog steeds rijk aan buitenplaatsen en landgoederen. Vele daarvan dateren uit de Gouden Eeuw, toen rijke Hollandse handelaren een zomerverblijf buiten de steden zochten. Sommige zijn veel ouder. Natuurlijk is er veel over deze monumenten bekend. Stichting Monument & Verhaal maakt vertellingen over het erfgoed en de monumenten. Bij die verhalen horen ook films. In september werd de eerst film op de site geplaatst en inmiddels zijn er al meerdere films uit de filmserie ‘Verhalen van Hollands Buiten’ online op de website www:monumentenverhaal.nl . Dever is al te bewonderen en de opnames voor de film over Keukenhof zijn afgerond. Een aanrader om op een winterse dag eens te kijken naar al dat schoons wat gelukkig nog bewaard is gebleven, vaak dank zij het vele werk van vrijwilligers.

 

Folckert van de Veen neemt afscheid bij ’t Huys Dever

Beheerder Folckert van de Veen is 32 jaar het gezicht geweest van ’t Huys Dever. De tweede Pinksterdag 2021, de landelijke Dag van het Kasteel, was zijn laatste werkdag. Normaliter, zonder het coronavirus was dat altijd de drukst bezochte dag op de Dever activiteitenkalender. Deze keer bleven de deuren van de middeleeuwse donjon gesloten, maar er was in de omgeving wel een prachtige waterwandeling i.v.m. het thema Wat? Water! van de landelijke Dag van het Kasteel. Op de Dag van het Kasteel komen er normaal zo’n 800 tot 900 bezoekers naar ’t Huys Dever wat een gezellige drukte geeft. Daarom had Folckert deze dag uitgekozen om af te zwaaien. Folckert kijkt met heel veel plezier terug op de afgelopen 32 jaar. Hij werd in 1989 aangesteld als beheerder door de gemeente Lisse, die toen zijn directe werkgever was. Later
werd de exploitatie overgedragen aan de Stichting BeheerBuitenplaats ’t Huys Dever. Folckert heeft geschiedenis en archeologie gestudeerd. Daarom was hij heel blij met deze baan. Folkert heeft veel bijzondere exposities meegemaakt in ’t Huys Dever die ter plekke door hem georganiseerd werden. Ook de kerstconcerten waren onvergetelijk en daarnaast was ’t Huys Dever een van de eerste trouwlocaties buiten het gemeentehuis, waarin Folckert ook zelf getrouwd is!
Nu Folckert van de Veen van zijn pensioen gaat genieten, zal het beheer van ’t Huys Dever tot het einde van 2021 ad interim worden ingevuld door Suze Joukes en Deen Boogerd. Ook al is hij met pensioen, Folckert blijft bezig met de het onderzoek naar de verre Pruisentochten waar
Reinier Dever aan deel nam als krijgsheer.

Dever alscheid van de Veen

Opening van de Kwakel bij Dever

Jaargang 19 nummer 2, 2020

Nieuwsflitsen

Het wandelroutenetwerk in Lisse is uitgebreid met een route vanaf de Zemelpoldermolen naar de hoek Achterweg/Prof. Van Slogterenweg. Door de aangelegde Kwakelbrug die vanaf de Vennestraat toegang geeft tot het terrein van ’t Huys Dever, kan men nu de route vervolgen via de oprijlaan van Dever naar de Prof. Van Slogterenweg via het fietspad van de Heereweg. Ter info, ons VOL-lid Nico Groen, die ook actief is in het wandelnetwerk Bollenstreek, was de initiator van de bouw van deze Kwakelbrug! De Kwakelbrug werd op woensdag 24 juni officieel geopend door wethouder Kees van der Zwet en Ignus Maes, voorzitter Vrienden van ’t Huys Dever. Van der Zwet sprak zijn waardering uit voor de vrijwilligers van het wandelnetwerk Bollenstreek en ’t Huys Dever. Ze dragen bij aan de toegankelijkheid van het erfgoed in de Bollenstreek en in Lisse. Door de Kwakel brug wordt ’t Huys Dever opgenomen in het wandelnetwerk Bollenstreek en ontstaat er een nieuw ommetje voor de inwoners van Lisse. Dit project is tot stand gekomen met bijdragen van de provincie ZuidHolland, de regio Holland Rijnland en de gemeente Lisse. Langs de route is op het terrein van Dever een mooi infobord gerealiseerd over de geschiedenis van ’t Huys Dever en het wandelroutenetwerk Bollenstreek waar Ignus Maes een korte toelichting op gaf.

bruggetjes werden dus kwakels genoemd. Deze bij Dever is wel stevig!!!

Het woord Kwakel is verwant met wankel in de zin van onvast of wiebelige.