Berichten

Beeldverhaal ‘Wederopbouw in Lisse: naoorlogse sociale woningbouw’

Wederopbouw in Lisse: naoorlogse sociale woningbouw

Na de Tweede Wereldoorlog was de woningnood volksvijand nummer één. Tijdens de oorlogsjaren was er vrijwel niet gebouwd, terwijl veel woningen verwoest of beschadigd werden. Het duurde een aantal jaren voordat de woningproductie weer op gang kwam. Intussen maakte een geboortegolf het woningtekort nog groter. Een groot deel van de bevolking was aangewezen sociale woningbouw, de zogenaamde woningwetwoningen. In Lisse waren het vooral de twee woningbouwverenigingen die in de jaren vijftig (de jaren van de “wederopbouw”) flink gingen bouwen. Volksbelang breidde eerst uit in de Oranjebuurt en bouwde daarna de Bloemenbuurt, om onmiddellijk verder te gaan in de Zeeheldenbuurt. Het Gezinsbelang bouwde vooral in De Engel, maar daarna ook in de Zeeheldenbuurt. In dit beeldverhaal ziet u foto’s van de woningbouw in de Oranjebuurt en de Bloemenbuurt. Volksbelang en Het Gezinsbelang zijn in 2000 opgegaan in Trias Woondiensten. Trias is vervolgens onderdeel geworden van Woningstichting Stek.

Bij de hartpagina: luchtfoto van het Hobahoterrein

De 100-jarige Hobaho staat met een luchtfoto op de hartpagina. Er is maar bar weinig over van  het Hobaho en omgeving. Er zijn paar een paar pandjes over aan de Haven en de Grachtweg. Op de foto van 9 december  1949  is te zien dat er op de Gracht en de Haven ijs ligt.

Redactie

Jaargang 20 nummer 4, 2021

Dit jaar viert de Hobaho haar eeuwfeest, dan mag je wel op de hartpagina pronken. We kunnen wel zeggen dat van wat we op de foto zien nog maar bar weinig over is. Een paar pandjes hebben de tand des tijds wel doorstaan. De huizen die nu tussen de in- en uitrit van het “Hoogvlietplein” staan zullen er eerdaags aan moeten geloven. Ook “De Beurs” aan de overkant van de Gracht, is geen lang leven meer beschoren. In de Havendwarsstraat blijft nog wel het één en ander intact, waaronder de onverwoestbare “Vergulde Zwaan”. Op de hoek van de Lisbloemstraat staat nog wel het huis met de naam “Lischbloem” met ‘ch’ geschreven. Hoe aardig is het om zo te gluren in de achtertuintjes op de vrijdag van 9 december van het jaar 1949. Het is koud; er ligt ijs op de gracht en zo hier en daar liggen er nog wat bevroren sneeuwresten. De Gracht meanderde als een riviertje ons centrum in. Jammer dat die weg is, want bij de Gracht was altijd wel wat te doen, later ook op de Gracht. Kijk zelf maar.

Een beeldverhaal van de Hobaho

Sporen van vroeger                                                                

21 september 2021

door Nico Groen

 In Nieuwsblad nummer 2 van 2021 van de Cultuur-Historische Vereniging “Oud Lisse”  wordt door Jan van der Voet een inkijkje gegeven in de beeldbank van de VOL. Deze beeldbank bevat inmiddels ruim drieduizend foto’s die voor leden van de VOL, met de daarbij behorende informatie, in te zien is. Op de website van de VOL hebben we nu letterlijk een ‘Beeldverhaal’ gemaakt uit een selectie van deze drieduizend foto’s. Dit beeldverhaal kan iedereen, lid of geen lid, bekijken.

Vanwege het honderdjarig bestaan van de Hobaho hebben we de laatste tijd extra aandacht besteed aan het verzamelen van foto’s over dit bedrijf. Dat is goed gelukt en met een beeldverhaal hebben we de geschiedenis van de Hobaho letterlijk in beeld gebracht. Het nieuwe beeldverhaal staat op de website van VOL en is door iedereen te bekijken: https://oudlisse.nl/inbeeld/hobaho/.

In nummer 1 (2021) van het VOL Nieuwsblad  is in tekst uitgebreid aandacht besteed aan het jubileum. Het bedrijf heeft een belangrijke rol gespeeld in de ontwikkeling van Lisse. Denkt u aan de locatie: het bedrijf was oorspronkelijk gevestigd aan de rand van het dorp, maar langzamerhand werd dat in het centrum. Nu heeft de Hobaho aan de Van Slogterenweg weer de rand opgezocht.

In de loop van de honderd jaar hebben heel veel mensen met het bedrijf te maken gehad, vooral werknemers en zakelijke contacten. De bemiddeling bij de aan- en verkoop van bloembollen is van karakter veranderd. De traditionele veiling, met alle ruimte die daarvoor nodig was, bestaat niet meer. De Hobaho heeft samen met de andere veiling (nu CNB) een centrale rol gespeeld in de ontwikkeling van de bloembollensector. Veel mensen kennen de Hobahohallen ook van allerlei evenementen die daar hebben plaatsgevonden. Van veel van deze activiteiten hebben we interessante foto’s, maar er moeten er nog veel meer zijn.

Wie heeft er nog foto’s?

Naast de foto’s van de Hobaho bevat de beeldbank  veel oude foto’s die allerlei andere verhalen van Lisse vertellen, vooral verhalen van na 1900. Door de foto’s digitaal op te slaan, bewaren we ze voor volgende generaties en voorkomen we dat waardevolle foto’s verloren gaan. We hebben echter maar een fractie van de foto’s die ooit genomen zijn en daarom zijn we actief op zoek naar zulke foto’s. De beeldbank is onderdeel van Lisse Tijd Reis en door alle leden te bekijken. Wanneer u inlogt op Lisse Tijd Reis en vervolgens klikt op ‘Tabellen’ en tenslotte op ‘Foto’, kunt u als lid alle foto’s doorzoeken. Het is onze ambitie om de beeldbank de centrale plek te laten worden om foto’s over de geschiedenis van Lisse te bewaren.

Heeft u nog oude foto’s met gebouwen of duidelijk herkenbare personen? En vindt u het goed dat daarvan een digitale versie wordt opgenomen in de beeldbank? Laat het ons weten dan kopiëren/scannen wij de foto’s en krijgt u de originelen z.s.m. terug. Digitale foto’s van het verleden kunt u natuurlijk ook opsturen. De grootte van de foto moet minimaal 1 Mb zijn.

F02835 – In 1950 is hal 2 van de Hobaho gereed gekomen. Later zal ook het perceel linksonder worden bebouwd.

F03134 – Nadat de Hobaho lang aan de Haven was gevestigd staat het bedrijf nu aan de Professor van Slogterenweg.

Beeldverhaal ‘Honderd jaar Hobaho’

Hobaho bestaat honderd jaar. Een goede reden om het verhaal van de Hobaho te vertellen aan de hand van een selectie van ca. 100 foto’s uit onze beeldbank. Het bedrijf Hobaho komt in beeld via vier hoofdstukken: 1. De locatie – 2. Het bedrijf – 3. De mensen – 4. Het maatschappelijk gebruik.

Hal 1 van de Hobaho wordt gesloopt

Hal 1 wordt gesloopt ten behoeve van woningen. In 1922 is een oude hangar uit Duitsland gebruikt.
Sporen van vroeger (Lisser Nieuws)

22 mei 2018

Nico Groen

Op het moment van schrijven van deze column is de sloper druk bezig aan de binnenkant van de laatste Hobaho-hal aan de Havendwarsstraat om alle materialen te verwijderen. Dit schiet al lekker op en eerdaags wordt de hele hal afgebroken om plaats te maken voor nieuwbouw. Hiermee heeft deze hal net geen 100 jaar gehaald. De hal werd namelijk in 1922 neergezet door de toenmalige directie Homan, Bader en Hogewoning. Het woord hobaho is van hun namen afgeleid.
Deze laatste hal werd het eerst neergezet (vandaar Hal 1). In 1948 volgde Hal 2, de hal waar later vele tentoonstellingen en rommelmarkten werden gehouden. Hier staat nu het nieuwe appartementengebouw van STEK ‘De Veilingmeester’, dat op 26 juni officieel wordt geopend met onder andere een kleine tentoonstelling van vroegere Hobaho-spulletjes. In de entreehal moet een vitrinekast komen met wat relikwieën van de HoBaHo (o.a. van de VOL).

Terug naar het begin
Homan, Bader en Hogewoning traden al als ‘groene veiling directie’ op. Zij veilden de te velde staande gewassen. Van het veilen van bollen zelf was in de Bollenstreek nog geen sprake (wel in Noord-Holland). Het trio bracht daar verandering in. Daartoe richtten zij de N.V. Hollands Bloembollenhuis op.

De eerste droge veilingen (van bollen) vonden in 1921 plaats in ‘De Witte Zwaan’ aan het Vierkant. De grote aanvoer heeft het trio dat eerste jaar wel verrast. Het was maar goed dat 1921 een mooie droge zomer had, zodat men de bollen zonder waterschade in de buitenlucht kon opslaan. De drie veilingdirecteuren dachten aan de ruimte van het etablissement voldoende te hebben, maar er werden zoveel bollen aangevoerd dat deze in de open lucht moesten worden opgeslagen.

Een vliegtuighangar als veilinggebouw
Het was duidelijk dat deze gok geen tweede keer mocht worden genomen. In die zomer werd het besluit genomen om grond aan te kopen aan de Haven in Lisse. Toen moest er natuurlijk nog een gebouw komen. In Duitsland vond men een vliegtuighangar van voldoende grootte. Door de lage koers van de Duitse mark in de eerste jaren na de Eerste Wereldoorlog was dit gebouw een koopje. Het moest echter wel allemaal naar Lisse worden vervoerd. Dat gebeurde per speciale trein met 35 volle wagons. De hangar werd aan de Haven weer opgebouwd. De voor- en achterkant werd nieuw opgebouwd. De bekende architect Leen Tol tekende hiervoor. Het werd een hal van 48 meter breed en 87 meter lang. Deze was dus bijna 4200 vierkante meter groot, waarin aan de kant van de Haven kantoren werden gerealiseerd.

‘Heeren kom bij
Bovenstaande gegevens over de beginjaren van het bollen veilen en de veilinggebouwen zijn ontleend aan het boek ‘Heeren kom bij’, uitgegeven door de Hobaho in 1996 bij het 75-jarig bestaan van de veiling.

Voor de aan- en afvoer van de bollen per boot was er in de hal een sloot in het gebouw, met verbinding naar de Haven aan de Grachtweg. Foto uit het boek ‘Heeren kom bij’ van de Hobaho.

 

HOBAHO 90 JAAR

De eerste veiling van de HOBAHO was in 1921 in de Witte Zwaan. Op de Kappellewei werd in 1922 een hal gebouwd. Dit was oorspronkelijk een hangaar uit Duitsland. In 1928 werd een hal bijgebouwd. De verdere geschiedenis wordt besproken.

door Arie in ’t Veld

NIEUWSBLAD Jaargang 10 nummer 3, juli 2011

Bloembollenbemiddelaar Hobaho bestaat dit jaar 90 jaar. Alhoewel het bedrijf nagenoeg alle jaren waarin het bedrijf bestaat aan de Haven is gevestigd, is dit niet de plek waar de bedrijfsactiviteiten het eerst werden gestart. Dat was namelijk in het inmiddels gesloopte restaurant ‘De Witte Zwaan’ in het centrum van Lisse. De heren HOman, BAder en HOgewoning hielden daar onder de naam NV Hollands Bloembollenhuis de eerste droge veilingen. De eerste veiling vond plaats op woensdag 20 juli 1921 “des morgens ten 11 ure precies”. De initiatiefnemers hadden alle geluk van de wereld, want de aanvoer van bloembollen was zo groot dat ze in de open lucht moesten worden opgeslagen en het prachtig weer bleef. Het drietal kon echter niet het risico nemen dat een volgend keer de producten aan weer en wind blootgesteld zouden moeten worden en ging op zoek naar een plek in Lisse om een bedrijfspand te bouwen. Die plek werd de aan de haven gelegen zogenoemde ‘Kappelewei’ die vermoedelijk zo werd genoemd omdat het geld dat werd verdiend met de opbrengst van het gras ten goede kwam aan de plaatselijke kapel. De directeuren pakten de zaken niet kinderachtig aan, want ze lieten in 1922 (eenjaar na de oprichting van Hobaho) een hal neerzetten van 4200 vierkante meter, waarvan 500 vierkante meter sloot, zodat de bloembollen per schip aangevoerd konden worden. Het gebouw kwam per trein vanuit Duitsland, waar het op de kop was getikt l voor een redelijke prijs. 135 Wagons waren er voor nodig om  de voormalige hangar naar Lisse te vervoeren, maar toen had men dan ook wel even een gebouw om “U” l tegen te zeggen en architect Leen Tol gafhet gebouw een eigen gezicht. Van heinde en verre kwam men naar Lisse om te zien wat het Hollands Bloembollenhuis uit de grond had 1 gestampt en menige mond viel open bij het betreden van de hal van 48 meter breed en 87 meter diep. Sommigen vonden dat dit echt van de gekke was en voorspelden de ondernemers een slechte toekomst. Waarschijnlijk hadden zij die wens ook al bij zich als er andere initiatieven door dit trio werden genomen, doch het kon de ondernemers niet deren. De nieuwe hal bleek broodnodig en in de latere jaren zou ook nog de nodige uitbreiding komen.T e beginnen met het dempen van de sloot in de hallen, want die ruimte was broodnodig om de bollen te kunnen plaatsen. Er was door de veilingdirectie een duidelijke daad gesteld en het bestaan van de veiling was verzekerd. In de hal werd ruimte vrijgemaakt voor kantoren en er werd een veilingzaal met afmijntoestel (de veilingklok) gebouwd.

De 100ste veiling

De kopers raakten hun angst en afkeer voor dat toestel al snel kwijt; de kritiek verstomde en veranderde in waardering. Men was aan de groei van Hobaho gewend geraakt en niemand lachte meer toen de hal in 1928 met 2.000 vierkante meter werd vergroot. In de loop van de jaren werden er nog drie hallen bijgebouwd, land en panden aangekocht, zodat het totale complex ongeveer vijf hectare omvatte. Alleen al de vier hallen besloegen totaal 10.735 vierkante meter. Verder de kantoren, diverse aangrenzende panden en twee grote parkeerterreinen.

Ontwikkelingen

Vandaag de dag is er niet echt veel meer dat aan het veilingbedrijf van anno 1921 herinnert. De ontwikkelingen gaan in een razend tempo voort. Belangrijk was ook de ontwikkeling van het fustgebruik. De bekende manden (wat Hobaho betreft de ‘zwanenmanden’) ruimden in de zeventiger jaren het veld voor uitgekiende kratten die ertoe bijdroegen dat het werken in de hallen kon worden ondersteund door heftrucks. Ook kon men meer van dergelijke kratten ‘bergen’ en werd dus een halt toegeroepen aan het toenemen van het fustvolume van de aanvoer. Niet dat er daardoor minder bollen werden aangevoerd. Integendeel. Maar ze konden wel veel efficiënter worden opgeslagen. Het belang van de veilingklok kwam rond de eeuwwisseling zwaar onder druk te staan. Er is veel inventiviteit, inzet, energie en geld aan gespendeerd om te trachten het klokveilen rendabel te maken, maar het bleef vergeefse moeite. Enkele jaren geleden heeft Hobaho dan ook besloten het veilen definitief te staken en zich geheel toe te leggen op andere kerntaken, zoals de bemiddeling, de ketendiensten en het koelen en prepareren. Het stoppen met veilen had als directe consequentie dat er geen behoefte meer was aan de grote hallen en ook de mijnzaal (met nog altijd de uit 1922 stammende inrichting) werd overbodig. Dat laatst was eigenlijk al het geval toen Hobaho het Kopen Op Afstand introduceerde. Ofwel via de PC bollen op de veilingklok kopen vanaf welke plaats in de wereld dan ook. Inmiddels heeft Hobaho ook andere niet-kernactiviteiten afgestoten met eveneens als direct gevolg dat er gebouwen leegkwamen. Zoals bijvoorbeeld de afdeling ICT en de drukkerij waar ook het blad Vakwerk volledig en in eigen beheer werd geproduceerd.

De sloop van de glazen hal werd als eerste gedaan Foto Arie in’t Veld

De hallen 3 en 4 (de glazen hallen) waren al eerder door het bedrijf afgestoten. Deze hallen zijn gesloopt en op die plek is het kantoren­en wooncomplex “Amiant” verrezen. Hal 2 doet voorlopig dienst als onderkomen voor aannemer Horsman. Voor het gehele domein wordt een groot bouwplan ontwikkeld, dat overigens mede door de recessie moeizaam van de grond komt.

Intussen verhuisde het bedrijf enkele jaren geleden naar de overkant van de weg, maar dat stukje Lisse heet dan Grachtweg. Ook worden er sinds enkele jaren weer veilingen gehouden. Zowel de groene veilingen (op het land) als het veilen van bloembollen, maar dat gaat dan wel digitaal via internet.

Vanaf het moment van de verhuizing liet Hobaho het gehele complex achter zich. Inclusief zaken die herinneren aan een roemrijk verleden, waaronder de bijna authentieke veilingzaal en in een eerder stadium (en helaas) ook het logo met de zwaan, dat teruggreep naar de plek waar het bedrijf ooit startte: De Witte Zwaan in hartje Lisse.

Foto Arie in’t Veld

De eerste HoBaHohal was een Duitse hangar

De eerste Hobahohal was oorspronkelijk een Duitse hangaar. Deze is in 1922 gebouwd. Hij was 4200 m groot, waarvan 500 m sloot. Het front is ontworpen door Leen Tol. In 1924 was het kantoor, een veilingzaal en een afmijnklok klaar.

door Arie in ’t Veld

Nieuwsblad Jaargang 3 nummer 3, juli 2004

De hallen van bloembollenbemiddelaar en bloembollenveiling Hobaho aan de Haven zijn weer ter sprake. Dat was zo bij de bouw van de eerste hal in 1922 en dat is thans zo, nu meer en meer het moment nadert dat die hal zal verdwijnen en er ruimte komt voor nieuwe ontwikkelingen. Hal 3 en 4 (de voormalige glazen hallen) hebben al plaatsgemaakt voor de nieuwbouw van Trias en hal 1 en 2 zullen waarschijnlijk binnen enkele jaren volgen.
Toen ongeveer een eeuw geleden in West-Friesland de eerste bloembollenveiling werd opgericht opereerden de heren Homan, Bader en Hogewoning als ‘groene veiling directie’. Zij veilden de te velde staande gewassen. Van het veilen van bloembollen (droge veilingen) was in de bollenstreek nog geen sprake. Het trio bracht daar verandering in, want zijn richtten de N.V. Hollandsch Bloembollenhuis op.

Succes van initiatief onderschat
De eerste veilingen vonden in 1921 plaats in ‘De Witte Zwaan’ aan het Vierkant. In die lange, hete zomer van 1921 hadden ze alle geluk van de wereld, want ze hadden de reactie op hun initiatief onderschat. De drie veilingdirecteuren dachten aan de ruimte van het etablissement voldoende te hebben, maar er werden zoveel bollen aangevoerd dat deze in de open lucht moesten worden opgeslagen.

500 vierkante meter sloot
De zaken werden vervolgens groot aangepakt. Op de Kapellewei aan de Haven lieten ze een hal van 4200 vierkante meter bouwen, waarvan 500 vierkante meter sloot, zodat de bollen per schip binnengevaren kon worden. Het gebouw (een voormalige hangar) werd in Duitsland op de kop getikt en per speciale trein naar Lisse gebracht.
Daar stond ‘ie dan. Een hal van 48 meter breed en 87 meter lang en een front dat werd ontworpen door de Lissese architect Leen Tol. Van heinde en verre kwam men het bouwsel bekijken en velen verbaasden zich in hoge mate. In 1924 was het bestaan van de veiling verzekerd. In de hal werd een kantoor en een veilingzaal met afmijntoestel (veilingklok) gebouwd. De “hangar” had zijn plaats in de bollenwereld en in Lisse ingenomen en heeft jarenlang zijn diensten bewezen. Ook voor de gehele Lissese gemeenschap, die de hal nu al mist.

Copyright © 2005 Vereniging Oud Lisse

Dec bollen konden per boot worden aan- en afgevoerd