Tag Archief van: Lisse Toen

In 1978 werden de gebouwen van H. de Graaff gesloopt. Hiermee kwam een einde aan een roemrijk bloembollenbedrijf. Het bedrijf bestond al in 1735. Daarvoor woonde dominee Bloementuin er. Nu heet het plan de Graaff en staan er huizen en flats.

door Arie in ’t Veld

Nieuwsblad Jaargang 3 nummer 4, oktober 2004

Met het slopen van de bedrijfsgebouwen van de Koninklijke Bloembollenmaatschappij H.de Graaff en Zonen te Lisse, op de hoek Heereweg/Julianastraat, werd in 1978 een dikke punt gezet achter een niet onbelangrijk stuk geschiedenis van Lisse.

Op deze plaats immers werd voor Lisse de grondslag gelegd van de bloembollenteelt en nog heden ten dage worden we geconfronteerd met de niet onbelangrijke invloeden die de agrarische sector en met name de bloembollenteelt ten toon spreidt.
Het is op deze plek inmiddels behoorlijk veranderd. Waar ooit de landarbeiders de ruggen kromden om het product te bewerken, zijn moderne eensgezinswoningen en comfortabele appartementen verrezen. Spelende kinderen namen het gebied in bezit in plaats van de vele duizenden kleurige bloemen en de vele miljoenen bloembollen op het gebied waar ooit dominee Joannes van Blommestein woonde.

Het grootst geluck
What is in a name zouden we bijna zeggen en om met Constantijn Huygens te spreken: Die ’t Ambacht wet verstaet, waervan hij leven moet, En die ’t niet – wel – alleen, maer – wel en geerne doet, Beleeft het grootst geluck dat ijemand kan begeeren.
En zijn we beland bij Claas Simonsz de Graaff, de grondlegger van een later zeer vermaard bloembollenbedrijf. Anders gezegd: op het huidige plan De Graaff is de bloembollencultuur geboren!! Op 15 april 1735 werd door Nicolaas de Graaff reeds een zogenaamde Groene Veiling gehouden, waarop hij ten overstaan van Schout en Schepenen ‘Volgens de gewoonte in de Liefhebberij van Flora van meeninge is te verkoopen een partij hyacinten, 238 bollen in een veertigtal soorten, die f. 139,90 opbrachten. Daarna volgde de ene belangrijke zakelijke transactie op de andere.

Copyright © 2005 Vereniging Oud Lisse

Luchtfoto van het bollenbedrijf de Graaff

Door afzanding van de binnenduinen zagen steeds meer landbouwers in Lisse brood in de bollenteelt. Met name langs de Heereweg verrees het ene na het andere bloembollenbedrijf met prachtige bollenvilla’s. De werknemers hadden niet veel rechten.

door Arie in ’t Veld

Nieuwsblad Jaargang 2 nummer 4, oktober 2003

De bloembollenteelt in Lisse stamt van begin 1800.Langzaam werd de teelt uitgebreid, hetgeen mede mogelijk werd door de afzanding van de Binnenduinen. Ook zagen meer en meer landbouwers brood in de bollenteelt, niet in het minst omdat ze constateerden dat het de bollenmensen nogal naar den vleze ging. Meerdere boerenzoons gingen zich in het vak bekwamen en werden bloembollenkwekers. Vandaar ook dat menige kweker wist te vertellen dat zijn voorouders tot de boerenstand behoorden.

Het weiland kromp geleidelijk in en voor de boerenzoons was er daarom bijna nooit gelegenheid om het bedrijf van de ouders voort te zetten. Het bleek al vrij spoedig dat de gronden in Lisse uitstekend voor de hyacintencultuur geschikt waren, ofschoon de beoefenaren van het vak uit Haarlem en de naaste omgeving lange tijd beweerden dat Lisse het kerkhof van de hyacinten was. Men ging zelfs zover dat, wanneer in sommige partijen bollen voorkwamen, die ten gevolge van de sterke groei van het vorige jaar geen wortel maakten, wel bloeiden maar volstrekt niet groeiden, deze de naam te geven van ‘Lissers’.
Het ging de ‘nieuwe kwekers’ ondanks de na-ijver evenwel voor de wind. Met name langs de Heereweg verrees het ene grote bloembollenbedrijf na het andere, veelal samen met prachtige ‘bollenvilla’s’. En natuurlijk een flinke koppel personeel op de kwekerij. Bloemistknechts, die het qua pegulanten heel wat minder royaal hadden dan hun patroons. En mocht het er dan eens op lijken dat er eentje in goeden doen was omdat hij vanwege bijvoorbeeld een bepaalde feestelijkheid met een sigaar in het hoofd op het werk verscheen, dan liep deze de kans op het matje geroepen te worden en opgemerkt te krijgen, dat gezien de sigaar ook de knecht kennelijk in goede doen was en opslag dus wel kon vergeten.

Samalo is één van de gemeentelijke monumenten en van oorsprong een bollenvilla.

Copyright © 2005 Vereniging Oud Lisse

Verreweg de meeste arbeid moest vroeger met de hand gebeuren bij de bollenteelt. Ook in de bollenschuren kwamen machines nauwelijks voor. Bollen mocht je alleen met de handen als eieren aanraken. Machines verpestten de structuur van de grond. Hoofdschuddend zullen ondernemers en hun personeel de eerste plant- en rooimachines op de percelen tekeer hebben zien gaan.

door Arie in ’t Veld

NIEUWSBLAD Jaargang 2 nummer 3, juli 2003

Wie tijdens de werkperiode eens over de bollenvelden kijkt, zal con­stateren dat de ondernemers gebruik maken van de meest geavanceerde machines. Dat was in vroegere jaren wel anders, want verreweg de meeste arbeid moest met de hand worden verricht. Een machine kwam in de bollenschu­ren nauwelijks voor en op het veld was zo’n ding helemaal uit den boze. Men vond dat er machines er waren voor de industrie. Niet voor een van de hoogste sporten op de tuinbouwladder: de bollenteelt. Bollen mocht je alleen met de han­den aanraken. Voorzichtig behande­len. Als eieren. Dan was beschadi­ging nauwelijks mogelijk en bovendien zag je het product en kon je het beoordelen. Op teeltgronden wilde men zo’n herriemakend monster niet zien, omdat het ding steevast de struc­tuur van de grond naar de galle-miezen hielp. En die structuur was en is het allerbelangrijkste voor een goed teeltresultaat. In bloembollenkringen doet nog altijd het verhaal de ronde over de “uit de noord” afkomstige jongelui, die in de bollenstreek de kost kwamen verdienen. Zij werden door hun werkgever echter naar hun kosthuis teruggestuurd met de boodschap, dat er maar eerst een paar schoe­nen aangeschaft diende te worden. Onder geen voorwaarde mocht het land met hun eigen schoeisel (klompen) worden betreden wegens gevaar voor “platlopen”. Laat staan dus dat er een machine op de tuinen kwam. Bovendien “verdreven machines de mensen uit het werk”. Wie zich desondanks ergens met een vinding op het erf durfde te vertonen liep dan ook de kans “een graaf(schep) in zijn nek te krijgen”.

Desalniettemin woekerde het “kwaad” voort. De techniek ont­wikkelde zich overal en dus moest noodzakelijkerwijs het bollenvak er ook aan geloven. Hoofdschuddend zullen velen ondernemers en hun personeel hun eerste plant- en rooimachines op de percelen tekeer hebben zien gaan. Die dingen trok­ken sporen, die pijn aan de ogen deden en stampten bovendien de grond ook nog stevig in elkaar. “Dat kan nooit goed gaan”, werd er dan ook veel gezegd. “Het zou het einde van het bloembollenvak betekenen “.

Klik hier voor het volgende deel

Het rooien van Bloembollen. Foto Arie in ’t Veld