Sporen van vroeger (LisserNieuws)
14 december 2021
door Henk Schaap
De Cultuur-Historische Vereniging “Oud Lisse” is een onderzoek gestart naar de geschiedenis van de Poelpolder. Volgend jaar, in 2022, is het 400 jaar geleden dat het besluit werd genomen om de Poel droog te maken. In 1624 was de Poel droog. De Lisserpoelpolder is een van de oudste droogmakerijen van Zuid Holland. Eeuwenlang was de Poelpolder vooral een weidegebied, nu is het ook een belangrijk woongebied.
Het komende 400-jarig bestaan was een mooie aanleiding voor Vereniging Oud Lisse om het onderzoek te starten. Er zijn nog tal van sporen in het landschap van de Poelpolder die stammen uit de tijd van de drooglegging en al 400 jaar oud zijn. Denk aan het open weidelandschap en de ligging van dijken en sloten. Het is belangrijk die sporen onder de aandacht te brengen bij bewoners en bestuurders, zodat deze sporen behouden kunnen blijven.
Aanpak
Er is al veel onderzoek gedaan naar de geschiedenis van de Poelpolder. Dat wordt niet allemaal overgedaan. Het onderzoek start daarom met een inventarisatie van al beschikbare kennis. Het onderzoek verloopt via verschillende thema’s. De inventarisatie is vanaf de vroege geschiedenis van het gebied van de Poel, de geschiedenis van de droogmaking, de bebouwing en bewoners. Ook de moderne tijd met grootschalige woningbouw wordt niet vergeten.
De inventarisatie wordt medio 2022 afgerond. Aan de hand van de resultaten van de inventarisatie worden sporen uitgezet voor een verdiepend onderzoek dat naar verwachting in 2024 afgerond kan worden.
Oorsprong van de Poelpolder
Het ambacht Lisse lag vroeger op een bijzondere plaats. Aan de westelijke kant begrensd door de duinen en de zand- en geestgronden die zich daar bevonden. Aan de oostelijke zijde de lager gelegen en veel nattere gronden die op het Haarlemmermeer uitkwamen. In feite ging het daarbij niet om het grote Haarlemmermeer maar een reeks kleinere plassen en poelen die door het eiland Rooversbroek enigszins afgescheiden waren van het Haarlemmermeer. Door twee kleine openingen, de Greveling en het Hellegat, stonden de poelen in verbinding met het Haarlemmermeer. Vroeger heette het hier het Kager Meer.
Dat in Lisse een verzameling plassen werd drooggemaakt, is te danken aan de kerkmeesters van drie Leidse hoofdkerken (de Pieterskerk, de Hooglandse kerk en de Lieve Vrouwekerk). De kerken namen als eigenaars van enkele plassen het initiatief. Zij vormden met rijke, investeringslustige stedelingen een consortium dat een lucratieve belegging zocht. Het consortium bestond vooral uit stedelingen. Slechts één edelman kwam in beeld. De heer Duyvenvoorde was namelijk eigenaar van een stukje water dat in het project werd opgenomen. Nog voor de droogmaking werden de kavels verkocht. In 1624 was de droogmaking voltooid en waar eens de poelen lagen, kon voortaan haver gezaaid en vee geweid worden.
In juni 2022 is een lezing gepland over de geschiedenis van de Poelpolder. Wilt u berichten hierover ontvangen en deelnemen aan de lezing, wordt dan lid van de Vereniging Oud Lisse.
Kaart: Vóór de drooglegging lagen er enkele poelen. Kaart uit 1615
