Six Archieven - oudlisse

EEN KAPITALE HOFSTEDE AAN DE VEENDERLAAN, deel 1

7 april 2021/in Nieuws /door Nico Groen

Na het overlijden van schout en secretaris mr. Hannard van Gorcum (Lisse 1632- Lisse 1681) stond een kapitale hofstede te koop aan de Veenderlaan. De buitenplaats “Berkhout” waar het over gaat, wordt met geen naam genoemd en heeft waarschijnlijk pas na 1681 zijn naam gekregen. . In dit Nieuwsblad wordt alleen het verband met Jan Six behandeld.

Nieuwsflits

Jaargang 20 nummer 2, 2021

Berkhout heeft een lange geschiedenis en het verzorgingshuis verwijst naar deze mooie buitenplaats en houdt deze naam in ere. Berkhout stond daar van 1645 tot 1775. Cornelis Pronk tekende het in 1715 zo.

Na het overlijden van schout en secretaris mr. Hannard van Gorcum (Lisse 1632- Lisse 1681) stond een kapitale hofstede te koop aan de Veenderlaan. De buitenplaats “Berkhout” waar het over gaat, wordt met geen naam genoemd en heeft waarschijnlijk pas na 1681 zijn naam gekregen. Er wordt alleen gesproken over een hofstede aan de Veenderlaan. De heer Jan Six is er meerdere keren gaan kijken, zelfs op de boeldag, om deze te kopen, doch heeft ervan afgezien om welke reden dan ook. Hij liet daarna in 1689 Sixenburg bouwen aan de Leidsevaart.

Compareren
Op 27 juni 1691 passeert een akte waarin meerdere getuigenissen zijn vastgelegd over de hofstede aan de Veenderlaan. Voor de schepenen Jacob Ottense Kranenburg en Adriaan Aelbertse van den Bos compareerden, tegenwoordig zouden we zeggen verschenen, maar liefst 17 personen om te getuigen voor Sijburg van der Horst, de weduwe van mr. Adriaan van Gorcum. Deze Adriaan was de vader van de al eerder overleden mr. Hannard van Gorcum. De getuigen zijn volgens de akte alle van competenten ouderdom en versogt sijnde omme der getuijgenisse der waarheijt ende verklaart waaragtig te wesen.

Tijdsbeeld
De getuigenissen geven een interessant kijkje in het buitengebeuren van de hofstede. Daar wordt in een volgend Nieuwsblad nog verder aandacht aan besteed. In dit Nieuwsblad wordt alleen het verband met Jan Six, heer van Vromade en Wimmenum ( A’dam 1618– A’dam 1700), behandeld. Jan Six was sinds 1679 lid van de vroedschap van Amsterdamen werd er in 1691 tot burgemeester benoemd. Recent verscheen het door Vereniging ‘Oud Lisse’ uitgegeven boek ‘Sporen van Six in Lisse, De voetafdruk van een Amsterdams familie op een dorpsgemeenschap in de jaren 1640-1763’

De getuigenissen
Over Jan Six laten we de 2e getuige Philips Dirkse van Steijn, een van de tuinlieden, aan het woord. Het getuigt dat hij: ten versoek ende met ende benevens ‘d heer Jan Six, burgemeester der stad Amsterdam terwijl de voors: hofstede te koop stond op de plaats was geweest, ende de boomgaarden naukeurig hadden besien, ende den ouden boomgaard niet euvel, dog den nieuwen boomgaard heel wel hadden bevonden, in voegen dien heer daar van heel
wel voldaan was Blijkbaar was Jan Six niet erg onder de indruk van de oude boomgaard, maar was hij zeer zeker tevreden over de nieuwe boomgaard. Diezelfde Van Steijn wordt later in de verklaring nogmaals aangehaald. Hij verklaart dan: dat hij ten tijde hij met de burgemeester Jan Six de hofstede was besien ende daarna nog alleen op desselfs ordre tot verscheijde malen op de hofstede hadde geweest, terwijl de voorsz: hofstede te koop stond, ook in de vijvers telkens, ende selfs ook op den dag van het boelhuijs, van de req, van de liefhebberie ’t welk des daags na de verkoopinge van de hofstede was, gesien hadde dat overvloedig vele groote carpers, ende andere vissen in de vijver waren, ende in de bijten met groote menigte door malkander crioelden, ende door drongen. Blijkbaar was de belangstelling van Six voor de hoeve zo groot dat hij meerdere keren met Van Steijn is gaan kijken in de tijd dat de hoeve te koop stond. Dan kijken ze ook naar de vijvers. Op de dag na de verkoop van de hoeve bezoeken ze samen ook het boelhuis. Bij een boelhuis wordt een veiling van de inboedel gehouden. Of Six wat kocht van de boedel blijkt niet uit dit stuk, maar dat zijn belangstelling voor de hoeve in Lisse groot was is duidelijk.

Sixenburg
De hoeve aan de Veenderweg werd dus niet gekocht door Six. Mogelijk oriënteerde Six zich breder in onze omgeving. Vanaf 1657 werkte men aan de Trekvaart van Haarlem naar Leiden. In 1658 was het veerhuis Halfwegen gebouwd, eigendom van de steden Leiden en Haarlem. In 1689 ontving de stad Leiden, eigenaar van de gronden zuidelijk van het veerhuis, het verzoek om percelen in erfpacht te krijgen en een brug met een “steenen voet over de togtsloot “ te mogen bouwen, ten zuiden van het huis Halfwegen, met de bedoeling om aan de Trekweg een bouhuijs en boomgaard aan te leggen. De aanvrager en later bouwer is Jan Six. Na de bouw van het huis dient Six nog een verzoek in voor vrijdom van tol bij het passeren van het tolhek. Het is aannemelijk dat Jan Six zeker ’s zomers dikwijls op Sixenburg heeft vertoefd. Zouden de vijvers bij de hoeve aan de Veenderweg dan nog zo’n overvloed aan grote karpers hebben gehad als toen hij ze op de dag van het boelhuis in de bijten door elkaar zag krioelen? ■

Ligging Volgens de Verponding van 1735 lag buitenplaats Berkhout in de Oude Mosveense buurt, als nr. 60. Ten westen van de Heereweg, ten zuiden van de Veenderweg, ten noorden van het afgegraven Berkhouter Duintje. De huidige locatie is om en nabij woonzorgcentrum Berkhout, Berkhoutlaan 15. Oostelijk van Berkhout lag de moestuin, westelijk het bos van Berkhout, vóór hofstede De Wolff.

Buitenplaats Berkhout

Henk Schaap overhandigt de voorpublicatie van Sporen van Six in Lisse aan Burgemeester Lies Spruit.

Boek Sporen van Six nu beschikbaar

2 december 2020/in Nieuws /door Nico Groen

Nieuwsflits

Nieuwsblad Jaargang 19 nummer 4, 2020

De Cultuur-Historische Vereniging Oud-Lisse heeft het onderzoek afgerond naar ‘Sporen van Six in Lisse’. De bevindingen zijn vastgelegd in het boek , dat op maandag 23 november door Henk Schaap namens het onderzoekscomité aan burgemeester Lies Spruit werd aangeboden. Het onderzoekscomité bestond uit de auteurs: Jos van Bourgondien, Maarten van Bourgondien , Leo van der Geer, Rob Pex , Brigitte Rink en Henk Schaap. Ook andere leden van de Cultuur-Historische Ver. Oud Lisse verleenden hulp en bijstand. Het boek, uitgegeven door Uitgeverij Verloren, is volgens de burgemeester ‘een prachtig boek dat nieuwe inzichten en hoofdstukken toevoegt aan de rijke geschiedenis van Lisse in de 17de en 18de eeuw’. Het boek bestaat uit 236 pagina’s en bevat ca. 150 veelal kleurrijke afbeeldingen. De Nederlandse familie Six behoorde eeuwenlang tot de elite van de maatschappij. Over de verschillende generaties Jan Six die in Hillegom veel buitenplaatsen en landgoederen bezaten is veel geschreven. De lezing van Geert Mak in 2016, over ‘De levens van Jan Six’ wat zich v.n.l. in Hillegom afspeelde, was voor de burgemeester de aanleiding tot dit onderzoek naar de ‘Sporen van Six in Lisse’’. Over de drie generaties Pieter Six die in Lisse veel hofstedes en land hadden is weinig bekend. Wie waren zij en welke sporen hebben zij achtergelaten in Lisse? In dit nieuwe boek worden deze vragen gedocumenteerd beantwoord en worden de generaties Pieter Six met hun hofstedes en landgoederen in Lisse prachtig in beeld gebracht. Hun achtergrond, de netwerken, de huwelijkspolitiek en de rijkdom uit de textielnijverheid. Ze maakten deel uit van de vroedschap in Amsterdam en werden advocaat, burgemeester of bewindhebber van de VOC. Pieter Six III (1686-1755) zorgde door middel van zijn testament en een legaat aan de Diaconie van de Grote Kerk, dat er in Lisse een hofje ontstond. Dat het hofje in een dorp gesticht werd en niet in de stad, is uitzonderlijk. Het ontstaan van dit Hofje van Six aan de Kanaalstraat wordt in dit boek beschreven. Het Hofje van Six bestaat nog steeds en is onlangs grotendeels gerestaureerd.

Het boek is nu verkrijgbaar via de website www.oudlisse. nl en in de boekhandel Grimbergen voor €25.

Het boek ‘Sporen van Six in Lisse’ is beschikbaar

10 november 2020/in Nieuws, Publicaties, Winkel /door Nico Groen

Lees meer

Boek ‘Sporen van Six in Lisse’ nu beschikbaar

25 oktober 2020/in Nieuws /door Nico Groen

De VOL heeft het onderzoek afgerond naar ‘Sporen van Six in Lisse’. De bevindingen zijn vastgelegd in het boek, dat op maandag 23 november door Henk Schaap namens het onderzoekscomité aan burgemeester Lies Spruit werd aangeboden.

Nieuwsflitsen

Nieuwsblad Jaargang 19 nummer 4, 2020

De Cultuur-Historische Vereniging Oud-Lisse heeft het onderzoek afgerond naar ‘Sporen van Six in Lisse’. De bevindingen zijn vastgelegd in het boek , dat op maandag 23 november door Henk Schaap namens het onderzoekscomité aan burgemeester Lies Spruit werd aangeboden. Het onderzoekscomité bestond uit de auteurs: Jos van Bourgondien, Maarten van Bourgondien , Leo van der Geer, Rob Pex , Brigitte Rink en Henk Schaap. Ook andere leden van de Cultuur-Historische Ver. Oud Lisse verleenden hulp en bijstand. Het boek, uitgegeven door Uitgeverij Verloren, is volgens de burgemeester ‘een prachtig boek dat nieuwe inzichten en hoofdstukken toevoegt aan de rijke geschiedenis van Lisse in de 17de en 18de eeuw’. Het boek bestaat uit 236 pagina’s en bevat ca. 150 veelal kleurrijke afbeeldingen. De Nederlandse familie Six behoorde eeuwenlang tot de elite van de maatschappij. Over de verschillende generaties Jan Six die in Hillegom veel buitenplaatsen en landgoederen bezaten is veel geschreven. De lezing van Geert Mak in 2016, over ‘De levens van Jan Six’ wat zich v.n.l. in Hillegom afspeelde, was
voor de burgemeester de aanleiding tot dit onderzoek naar de ‘Sporen van Six in Lisse’’. Over de drie generaties Pieter Six die in Lisse veel hofstedes en land hadden is weinig bekend. Wie waren zij en welke sporen hebben zij achtergelaten in Lisse? In dit nieuwe boek worden deze vragen gedocumenteerd beantwoord en worden de generaties Pieter Six met hun hofstedes en landgoederen in Lisse prachtig in beeld gebracht. Hun achtergrond, de netwerken, de huwelijkspolitiek en de rijkdom uit de textielnijverheid. Ze maakten deel uit van de vroedschap in Amsterdam en werden advocaat, burgemeester of bewindhebber van de VOC. Pieter Six III (1686-1755) zorgde door middel van zijn testament en een legaat aan de Diaconie van de Grote Kerk, dat er in Lisse een hofje ontstond. Dat het hofje in een dorp gesticht werd en niet in de stad, is uitzonderlijk. Het ontstaan van dit Hofje van Six aan de Kanaalstraat wordt in dit boek beschreven. Het Hofje van Six bestaat nog steeds en is onlangs grotendeels gerestaureerd.

Het boek is nu verkrijgbaar via de website www.oudlisse.nl en in de boekhandel Grimbergen voor €25

Boek ‘Sporen van Six in Lisse’ nu beschikbaar

4 oktober 2020/in Historie /door Nico Groen

Nieuwsblad Jaargang 19 nummer 4, 2020

Nieuwsflitsen

De Cultuur-Historische Vereniging Oud-Lisse heeft het onderzoek afgerond naar ‘Sporen van Six in Lisse’. De bevindingen zijn vastgelegd in het boek , dat op maandag 23 november door Henk Schaap namens het onderzoekscomité aan burgemeester Lies Spruit werd aangeboden. Het onderzoekscomité bestond uit de auteurs: Jos van Bourgondien, Maarten van Bourgondien , Leo van der Geer, Rob Pex , Brigitte Rink en Henk Schaap. Ook andere leden van de Cultuur-Historische Ver. Oud Lisse verleenden hulp en bijstand. Het boek, uitgegeven door Uitgeverij Verloren, is volgens de burgemeester ‘een prachtig boek dat nieuwe inzich ten en hoofdstukken toevoegt aan de rijke geschiedenis van Lisse in de 17de en 18de eeuw’. Het boek bestaat uit 236 pagina’s en bevat ca. 150 veelal kleurrijke afbeeldingen. De Nederlandse familie Six behoorde eeuwenlang tot de elite van de maatschappij. Over de verschillende generaties Jan Six die in Hillegom veel buitenplaatsen en landgoederen bezaten is veel geschreven. De lezing van Geert Mak in 2016, over ‘De levens van Jan Six’ wat zich v.n.l. in Hillegom afspeelde, was voor de burgemeester de aanleiding tot dit onderzoek naar de ‘Sporen van Six in Lisse’’. Over de drie generaties Pieter Six die in Lisse veel hofstedes en land hadden is weinig bekend. Wie waren zij en welke sporen hebben zij achtergelaten in Lisse? In dit nieuwe boek worden deze vragen gedocumenteerd beantwoord en worden de generaties Pieter Six met hun hofstedes en landgoederen in Lisse prachtig in beeld gebracht. Hun achtergrond, de netwerken, de huwelijkspolitiek en de rijkdom uit de textielnijverheid. Ze maakten deel uit van de vroedschap in Amsterdam en werden advocaat, burgemeester of bewindhebber van de VOC. Pieter Six III (1686-1755) zorgde door middel van zijn testament en een legaat aan de Diaconie van de Grote Kerk, dat er in Lisse een hofje ontstond. Dat het hofje in een dorp gesticht werd en niet in de stad, is uitzonderlijk.Het ontstaan van dit Hofje van Six aan de Kanaalstraatwordt in dit boek beschreven. Het Hofje van Six bestaat nog steeds en is onlangs grotendeels gerestaureerd.vHet boek is nu verkrijgbaar via de website www.oudlisse.nl en in de boekhandel Grimbergen voor €25.

Sporen van Six

5 september 2020/in Nieuws /door Nico Groen

Jaargang 19 nummer 3, 2020

Nieuwsflitsen

De projectgroep ‘Sporen van Six’ heeft het manuscript opgeleverd voor een boek en daarmee haar werkzaamheden afgerond. De projectleden waren Jos van Bourgondiën, Maarten van Bourgondiën, Leo van der Geer, Rob Pex, Brigitte Rink en Henk Schaap. Zij kregen tijdens het onderzoek input en hulp van andere leden van de Cultuur-Historische Vereniging “Oud Lisse”: Laura Bemelman, Deen Boogerd, Wim Bosch en Alfons Verstraeten. De redactie bestond uit Maarten van Bourgondiën, Ria Grimbergen en Henk Schaap. Het boek zal worden uitgegeven door Uitgeverij Verloren. Het ligt voor de Kerst in de boekhandel en is dus een prachtig kerstcadeau.

De samenvatting is als volgt.

De Nederlandse familie Six behoorde eeuwenlang tot de elite van de maatschappij. Over de verschillende generaties Jan Six is veel geschreven. Over de drie generaties Pieter Six is weinig bekend. Wie waren zij en welke sporen hebben zij achtergelaten in Lisse? In dit boek worden de generaties Pieter Six in beeld gebracht. Hun achtergrond, de netwerken, de huwelijkspolitiek en de rijkdom uit de textielnijverheid. Ze kenden iedereen in het 17de-eeuwse Amsterdam, van Rembrandt tot Spinoza en Vondel. Ze maakten deel uit van de vroedschap van Amsterdam, werden advocaat, burgemeester en bewindhebber van de VOC. Dankzij erfenissen zat Pieter Six I goed in de slappe was. Hij bleek in 1674 tenminste 650.000 gulden te bezitten en rijker te zijn dan zijn broer Jan. In de traditie van de elite werd er geïnvesteerd in buitenplaatsen. De generaties Pieter Six hadden vanaf 1640 een hofstede met landerijen in Lisse. Dankzij honderden verwijzingen in archieven konden de auteurs precies in kaart brengen hoe het bezit in Lisse groeide. Een grote klapper was de aankoop van het Keukenduin in 1662. Door de Sixen werd het duin afgegraven en het zand met duizenden schepen afgevoerd door de zandsloot. Pieter Six II was een fervent kunstverzamelaar. Zijn huis aan de Herengracht in Amsterdam leek wel een museum. Ook in de hofstede in Lisse hingen veel schilderijen, waaronder het bekende portret van Jan Six I dat in 1654 door Rembrandt geschilderd werd. Het boek ‘Sporen van Six in Lisse’ laat zien dat de band met het dorp steeds hechter werd. Pieter Six III liet in 1747 zelfs de toegang tot het kerkhof verbouwen, zodat hij met zijn rijtuig tot de kerkdeur kon rijden. Maar ook zorgde Pieter Six III door middel van zijn testament en een legaat aan de Diaconie, dat er in Lisse een hofje ontstond. Dat het hofje in een dorp gesticht werd en niet in de stad, is uitzonderlijk. Pieter Six III overleed in 1755. Zijn echtgenote Geertruida van der Lijn volgde in 1763. Ze overleden kinderloos. Een einde van een tijdperk.

Bijlagen
A. Chronologisch overzicht van de familie Six in Lisse
B. Fragmentparenteel van de familie Six
C. De verponding 1750 m.b.t. Pieter Six III
D. Koopakte betreffende een hofstede en percelen van landen te Lisse Index van personen Index van locaties, totaal ca. 240 pagina’s met 130 illustraties.
Inhoudsopgave

Voorwoord door burgemeester Lies Spruit
1. Inleiding
2. Samenvatting
3. De achtergrond van de familie Six
4. Portretten van ‘Lissese’ Sixen
5. Bezittingen
6. Van Daerrode tot buitenplaats middeleeuwse geschiedenis
7. Inrichting van de buitenplaats
8. Afzandingen
9. Het hofje
10. Sporen in het landschap een rondwandeling
11. Conclusie

Bijlagen

A. Chronologisch overzicht van de familie Six in Lisse
B. Fragmentparenteel van de familie Six
C. De verponding 1750 m.b.t. Pieter Six III
D. Koopakte betreffende een hofstede en percelen van landen te Lisse

Index van personen
Index van locaties
totaal ca. 240 pagina’s met 130 illustratie
■

De kaft van het boek ‘Sporen van Six’

Hofje van Six gerenoveerd en kreeg de erepenning

10 juni 2018/in Nieuws /door Nico Groen

De jaarlijkse erepenning voor renovatie of onderhoud van een historisch pand werd in 2018 uitgereikt aan het gerenoveerde Hofje van Six. Over de restauratie is een boek gemaakt.

Nieuwsflitsen

Nieuwsblad Jaargang 17 nummer 2 Lente 2018

2018 Feestelijke drukte bij de heropening

‘Een Huijs ende Erve op den Broekweg’, dat is wat Pieter Six in 1740 in Lisse koopt en daar start het verhaal van het Hofje van Six. Onlangs, op 26 mei, heropende burgemeester Spruit het totaal gerenoveerde hofje, dat nu bestaat uit de adressen Kanaalstraat 34-42. Eigenlijk is het een klein wonder dat het hofje er nog is. In 2010 gaf gemeente Lisse zelfs een sloopvergunning af voor de huisjes die er dan al sinds 1883 staan.
Die eind 19e-eeuwse nieuwbouw en de daaraan voorafgaande afbraak zal ook toen wel ingegeven zijn door de staat van de woningen. De huizen uit 1883 zijn in de loop van de tijd steeds aangepast en verbeterd. Maar voor de 21e eeuw voldoen de huizen totaal niet aan de eisen van de tijd, er is leegstand en opknappen lijkt te duur. Vandaar de oplossing van sloop. Mien Dol, dan nog de enige bewoonster van het hofje, organiseert een protestactie en ook Oud Lisse laat zich in de bezwaren horen. Heel veel Lissers protesteren tegen de sloop. Gelukkig kwam er “hulp” uit een heel andere hoek. De economische crisis was er de oorzaak van dat de beoogde verkoop van grond en huizen stokte. Het behoud van het hofje, zoals veel mensen wensten, kwam toch weer in zicht. Maar was dat haalbaar? De eigenaar van het hofje, de Diaconie van de Hervormde Gemeente Lisse, moest zich beraden over de toekomst. De taak van een Diaconie is om geld dat zij in kas heeft te besteden aan diaconale doeleinden. Een hypotheek aangaan kan niet en een kostbaar renovatietraject is daardoor moeilijk aan te gaan. Gelukkig bracht Aad Dol uitkomst door Kanaalstraat 34 te kopen. Zo ontstonden financiele mogelijkheden om toch te kiezen voor renovatie. In april 2016 wordt dit besluit genomen. Er wordt een gedegen bouwplan gemaakt waarin energiebesparende maatregelen hoog in het vaandel staan. De inzet van vele vrijwilligers is ook een middel om kosten te besparen. Eerst moet er gesloopt en dat “rommel opruimen is echt wel buffelen”. In het voorjaar van 2017 wordt gestart met de opbouw. De monumentale uitstraling van het hofje moet aan de buitenzijde behouden blijven. Binnen is hedendaags wooncomfort gewenst. Vorig jaar september, tijdens Open Monumentendag, kon het publiek al zien dat het een fraai project was. Sinds december 2017 zijn de 4 gerenoveerde hofjeswoningen weer bewoond. Pieter Six’ doel was indertijd ‘vrije bewooning’ voor “oude en behoeftige Ledemaeten van de Gereformeerde Christelijke Religie” . Die doelstelling is natuurlijk achterhaald. De huisjes zijn ongeschikt voor bewoning door ouderen. Er wonen nu jongere huurders. De toewijzing aan huurders verloopt op basis van criteria vanuit de diaconale opdracht en met huren als in de sociale huursector. Maar op een andere manier kan toch gewerkt worden aan de opdracht van Pieter Six omdat de Diaconie met de opbrengst van de huur van de huidige huurders, de ‘bedeelden en behoeftigen’ van onze tijd kan helpen.

Erepenning

Uitreiking penning aan het Diaconie bestuur

Vereniging Oud Lisse reikt jaarlijks een erepenning uit als blijk van waar dering voor renovatie of behoud van een pand. De inspanningen en het fraaie resultaat bij de renovatie van het Hofje van Six sprong er dit jaar natuurlijk uit. Na de jaarvergadering werd de penning door de heer Cor Dol namens “Oud Lisse” overhandigd aan het bestuur van de Diaconie. Cor Dol verzamelt al jaren verhalen en beelden van het hofje en is natuurlijk een warm pleitbezorger voor behoud van het hofje. Dat de Diaconie toch kans heeft gezien om de renovatie alsnog te realiseren was voor “Oud Lisse” ook een enorme opsteker. De Vereniging heeft zich steeds sterk gemaakt voor dit behoud.

Boekwerk Groot Onderhoud 2017

Laura Bemelman even in het zonnetje gezet

Aan de renovatie van het hofje hebben heel veel vrijwilligers meegewerkt. Er is door velen, vaak belangeloos, aan dit project meegewerkt. Het idee ontstond om al die activiteiten in boekvorm vast te leggen. Conny van der Eijk maakte gedurende het hele renovatietraject foto’s. Laura Bemelman nam op zich het verhaal te maken. Ze interviewde diverse mensen die op één of andere manier betrokken waren bij de renovatie. Het resultaat is een leuk informatief en prettig leesbaar boekwerk. De geschiedenis van het hofje komt natuurlijk aan de orde, maar de nadruk ligt vooral op het hele proces van de renovatie en de keuzes die gemaakt werden. De ervaringen en betrokkenheid van de vele harde werkers bij de renovatie kleuren dit boek. Het eerste exemplaar werd op 26 mei bij de heropening van het hofje overhandigd. Alle werkers krijgen een exemplaar als aandenken. Burgemeester Spruit sprak bij de heropening haar waardering uit voor alle werk dat is verzet met een resultaat dat klinkt als een klok. Lisse is een prachtig gerenoveerd hofje rijk en het boek van Laura Bemelman laat zien waartoe enthousiaste vrijwilligers in staat zijn.

HOFJE VAN SIX WEER BEWOOND

21 maart 2018/in Publicaties /door Nico Groen

U leest over geschiedenis vanaf 1741 en 4 van de 5 woningen zijn gerenoveerd en ondertussen al weer bewoond.

Sporen van vroeger (Lisser Nieuws)

2 januari 2018

door Nico Groen

Op 8 december j.l. kregen de 4 nieuwe bewoners de sleutel van hun nieuwe woning in het Hofje van Six. De renovatie van 4 van de 5 woningen is in 2017 voortvarend en grondig aangepakt, om deze weer verhuurbaar te maken. Alleen de buitenmuren en het dak bleven staan. Maar het voorste huis (Kanaalstraat 34) is niet gerenoveerd. Dat is in 2017 door de Diaconie van de Hervormde Gemeente verkocht om de renovatie van de 4 andere woningen voor een deel te bekostigen. Het complex van het Hofje van Six is 134 jaar oud.
De renovatie is een mooie gelegenheid om de geschiedenis eens te bekijken.

De Diaconie krijgt in 1741 een legaat van Pieter Six jr.
Pieter Six jr (1686/1755) was een telg uit de rijke koopmansfamilie Six uit Amsterdam. Zij verdienden hun geld onder andere met de lakenververij. Zij belegden hun geld in landerijen en huizen. Zo waren zij bijvoorbeeld in het bezit van Grotenhof aan de Achterweg in Lisse. Pieter was Schepen van Amsterdam en daar later zelfs burgemeester. Hij was in 1720 ook medebewindvoerder van de VOC.
Pieter Six jr koopt in 1740 2 huisjes aan de Kanaalstraat op de locatie rond de poort naar de nu gerestaureerde panden. Daar woonden toen al 4 personen. Hij is niet lang in het volledige bezit gebleven. In 1741 legateerde Pieter Six jr de helft aan de Diaconie van de Gereformeerde Kerk (later Hervormde Gemeente geheten). Er mochten 4 oudere personen wonen, “mits zij behoeftige ledematen van Gereformeerde Christelijke Religie waren”. Per huis woonden er dus 2 personen. Zij mochten daar voor niets wonen en kregen nog ieder 100 gulden per jaar als leefgeld. Ook de Diaconie kreeg voor onderhoud en toezicht 100 gulden per jaar. Na het overlijden van Pieter Six in 1755 wordt op basis van een bijzondere bepaling in het testament de Diaconie pas in 1797 volledig eigenaar van het Hofje. Zij ontvangt dan bovendien 10.000 gulden, mogelijk voor nieuwbouw, want in 1809 zijn er 6 hoofdbewoners.
Nog eens zo’n bedrag bleef beschikbaar bij de Amsterdamse Weeskamer.

Nieuwbouw in 1883
In 1883 werd het westelijk huisje gesloopt. Daar werd toen een nieuw pand met aparte wooneenheden voor 7 gezinnen van een of meer personen onder één dak gebouwd. Bij een renovatie in 1968 werd een nieuwe, ruimere indeling gemaakt, waardoor er 5 hoofdbewoners overbleven. Deze situatie is na het groot onderhoud in 2017 zo gebleven. De buitenkant, zoals die er nu uit ziet, is nog vrijwel hetzelfde als bij de nieuwbouw uit 1883.
Het oostelijk huisje, daar waar later het sigarenwinkeltje van Ligtenberg was, (Kanaalstraat 44), is in 1912 gesloopt en weer herbouwd. Aan de zuidkant waren daar ook 2 eenkamer woningen aangebouwd. Er konden toen 3 gezinnen met een of meer personen wonen. Totaal in het Hofje dus 10 hoofdbewoners.
In 1926 werd Kanaalstraat 44 gekocht door de hoofdbewoner Dirk Schrier en hoorde het eigenlijk niet meer bij het Hofje. De Diaconie had geld nodig en daarom werd het verkocht.
Helaas is na de verkoop van Kanaalstraat 44 door de fam. Ligtenberg aan een projectontwikkelaar dit pand in 2006 gesloopt en vervangen door een modern hoog pand. Hierdoor is de monumentwaardigheid van het Hofje van Six volgens de uitspraak van de rechter ernstig aangetast en is het Hofje van Six niet meer monumentwaardig.
Een werkgroep van Vereniging Oud Lisse is momenteel aan het inventariseren wat de familie Six in Lisse van doen had en wat zij voor Lisse hebben betekend. Na deze inventarisatie zal hierover een artikelenreeks of een boek worden gemaakt.