Berichten

Zwarte Tulpprijs voor Heereweg 429

Sporen van vroeger  (Lisser Nieuws)

door Nico Groen

18 december 2018

De Zwarte Tulpprijs 2018 is voor de eigenaren van de woning met bollenschuur op Heereweg 429. De restauratie is eindelijk klaar. De bollenschuur is nu bij het woonhuis getrokken. De schuur heeft dus een goede herbestemming gekregen. De oorkonde werd 30 november jl. uitgereikt aan de familie door wethouder Kees van der Zwet.

 Gemeentelijk monument

Het gebouw is ontworpen door de bekende Lisser architect C.W. Barnhoorn. Dit in opdracht van bollenkweker W.V. van Beek. De bollenschuur is aan de achterkant van het woonhuis gebouwd. Het vormt samen één geheel. Het precieze bouwjaar is niet bekend, maar ligt rond 1927. Het heeft 2 bouwlagen onder een plat dak met een schoorsteen aan de achterkant. Er zijn  rode bakstenen gebruikt, behalve voor de onderste lagen. Deze zijn vanaf de fundering opgebouwd uit een betere kwaliteit klinkers met hardere specie en vormen een zg trasraam. Naast het tegengaan van optrekkend vocht, werkt het ook tegen binnendringen van vocht van bijvoorbeeld opspattend regenwater. Verder is de kans kleiner dat zouten uit het optrekkende water voor witte uitslag op de gewone stenen zorgen.

In de voorgevel is siermetselwerk aangebracht in de vorm van vooruitspringende stenen. Dit geeft een speels uiterlijk aan de bovenkant van de voorgevel. De borstwering aan de bovenkant van de andere gevels heeft ook  naar voren uitkragende  stenen met een betonnen gevelafdekking. Te zien is dat Barnhoorn geïnspireerd was door art deco en baksteenexpressionisme. Art deco was een populaire stijlbeweging van 1920 tot 1939 die bij bouwwerken ook tot uiting kwam in de decoraties. Het belangrijkste bij baksteen-expressionisme is, dat het ontwerp niets voor hoeft te stellen. Alleen de vorm is belangrijk.

De ramen en deuren van het woongedeelte zijn van hout met een bovenlicht onder een  horizontale roede. De ramen op de verdieping hebben geen roeden.

Moderne schuur voor die tijd

De schuur heeft geen openslaande ramen voor de ventilatie, maar ventilatieopeningen voor mechanische afvoer van de lucht. Het was namelijk een vooruitstrevend ontwerp met elektrische ventilatie voor het drogen en bewaren van de bollen. De stalen ramen kunnen  wel open voor extra ventilatie. De schuur is dus een goed voorbeeld van het type bollenschuur met mechanische ventilatie.

CHG Duin- en Bollenstreek

De Zwarte Tulpprijs wordt jaarlijks uitgereikt aan de eigenaar van een voorbeeld bollenschuur in de Bollenstreek. Het gebouw moet op een voorbeeldige manier heeft behouden zijn of een andere bestemming hebben gekregenen. De Werkgroep Behoud en Herbestemming Bollenerfgoed van het Cultuur Historisch Genootschap  voor de Duin- en Bollenstreek (CHG) beoordeelt al sinds 2003 initiatieven op dit gebied om deze prijs te kunnen toekennen.. De Werkgroep zet zich al meer dan 20 jaar in voor de bollenschuren en ander waardevol erfgoed van de bloembollencultuur in de Duin- en Bollenstreek.

Bovenstaande gegevens komen van de website van het CHG Duin- en Bollenstreek en van de website van oudlisse.nl bij het hoofdstuk Monunumenten. Klik hier om er naar toe te gaan

De woning heeft een fraai front met een mooie decoratie aan de bovenkant. Foto: Nico Groen

 

Zwarte Tulp Prijs voor Havendwarsstraat 4

De Zwarte Tulp Prijs was voor ons verenigingsgebouw De Vergulde Zwaan vanwege het onderhoud en herbestemming.

Nieuwsflitsen

Nieuwsblad Jaargang 17 nummer 1 Winter 2018

Onder grote belangstelling werd op vrijdag 8 december voor de vijftiende keer de Zwarte Tulp Prijs uitgereikt door het Cultuur Historisch Genootschap (CHG). Deze is bestemd voor instanties en particulieren die zich hebben ingezet voor het behoud van een historische bollenschuur. De prijs ging voor 2017 naar Lisse Centrum Beheer BV van Joop en Corrie Zwetsloot voor het behoud en herbestemming van de bollenschuur aan de 1e Havendwarsstraat 4, beter bekend als “De Vergulde Zwaan”. Dit is wel bijzonder want, het CultuurHistorisch Genootschap Duin- en Bollenstreek (CHG), organisator van de Zwarte Tulp Prijs, heeft namelijk zelf een eigen onderkomen in deze voormalige bollenschuur ”De Vergulde Zwaan”.

Adri de Roon overhandigt de Zwarte Tulp Prijs 2017 aan Corrie en Joop Zwetsloot voor het behoud van “De Vergulde Zwaan”

Deze bollenschuur uit 1923 heeft gediend voor verschillende bloembollenbedrijven en is daarna door Hobaho gebruikt voor haar drukkerij en kantoor. Sinds 2007 stellen de eigenaren van het gebouw, Joop en Harry Zwetsloot, na Harry’s overlijden vertegenwoordigd door zijn weduwe Corrie het pand beschikbaar aan verschillende lokale en regionale organisaties als Vereniging ‘Oud Lisse’, de Harddraverij vereniging, Vereniging EHBO Lisse, het CHG en nog wat activiteiten van andere belanghebbenden. “Het is daarmee met recht een multifunctioneel centrum geworden en heeft niet alleen een tweede, maar ook een derde leven gekregen”, aldus de voorzitter van het CHG Piet Goemans. Wethouder De Roon stipte nog even het bijzondere feit aan dat de prijsuitreiking van de regionale verkiezing voor de derde keer in Lisse plaatsvond. Tevens roemde hij de speciale herbestemming van het pand dat ooit ‘gewoon’ een bollenschuur was, maar nu beschikbaar is voor veel organisaties. “Hiervoor kan niet genoeg waardering worden uitgesproken”, aldus de wethouder.

Heereweg 429 – Woonhuis met bollenschuur

Voorbeeld van een oude bollenschuur, waar wonen en bedrijf onder één plat dak zijn gebouwd zijn

Kadaster: B-2601 Bouwjaar: ca. 1930.

Het gebouw is ontworpen door de bekende Lisser architect C.W. Barnhoorn. Dit in opdracht van bollenkweker W.V. van Beek. De bollenschuur is aan de achterkant van het woonhuis gebouwd. Het vormt samen één geheel. Het precieze bouwjaar is niet bekend, maar ligt rond 1927. Het heeft 2 bouwlagen onder een plat dak met een schoorsteen aan de achterkant. Er zijn  rode bakstenen gebruikt, behalve voor de onderste lagen. Deze zijn vanaf de fundering opgebouwd uit een betere kwaliteit klinkers met hardere specie en vormen een zg trasraam. Naast het tegengaan van optrekkend vocht, werkt het ook tegen binnendringen van vocht van bijvoorbeeld opspattend regenwater. Verder is de kans kleiner dat zouten uit het optrekkende water voor witte uitslag op de gewone stenen zorgen.

In de voorgevel is siermetselwerk aangebracht in de vorm van vooruitspringende stenen. Dit geeft een speels uiterlijk aan de bovenkant van de voorgevel. De borstwering aan de bovenkant van de andere gevels heeft ook  naar voren uitkragende  stenen met een betonnen gevelafdekking. Te zien is dat Barnhoorn geïnspireerd was door art deco en baksteenexpressionisme. Art deco was een populaire stijlbeweging van 1920 tot 1939 die bij bouwwerken ook tot uiting kwam in de decoraties. Het belangrijkste bij baksteen-expressionisme is, dat het ontwerp niets voor hoeft te stellen. Alleen de vorm is belangrijk.

De ramen en deuren van het woongedeelte zijn van hout met een bovenlicht onder een  horizontale roede. De ramen op de verdieping hebben geen roeden.

Moderne schuur voor die tijd

De schuur heeft geen openslaande ramen voor de ventilatie, maar ventilatieopeningen voor mechanische afvoer van de lucht. Het was namelijk een vooruitstrevend ontwerp met elektrische ventilatie voor het drogen en bewaren van de bollen. De stalen ramen kunnen  wel open voor extra ventilatie. De schuur is dus een goed voorbeeld van het type bollenschuur met mechanische ventilatie.

De Zwarte Tulpprijs 2018 is voor de eigenaren van de woning met bollenschuur. De restauratie is eindelijk klaar. De bollenschuur is nu bij het woonhuis getrokken. De schuur heeft dus een goede herbestemming gekregen.

Heereweg 429

 

 

Voor DSL beschrijving klik hier: Heereweg_429

Acacialaan 1 - schuur Lefeber

Zwarte Tulp prijs: VAN BOLLENSCHUUR TOT WOONHUIS OP ACACIALAAN 1.

Leo van Schooten en Luduïna Hassel zijn beloond met Zwarte Tulp prijs. De bollenschuur van Lefeber aan de Achterweg is door de nieuwe bewoners, familie van Schooten gerestaureerd. Er is een woonhuis van gemaakt. De bollenschuur staat vermeld in het boek  Beelden van Bollenschuren. Zij kregen de eerste Zwarte Tulpprijs en heeft als adres Acacialaan 1 gekregen..

door Ine Elzinga Fotografie Hans Smulders

Gezeten in de ruime lichte keuken, met uitzicht op de fraai aangelegde tuin, die veel belooft voor het voorjaar, is het nauwelijks voorstelbaar dat dit vroeger een donkere bollenschuur was, gelegen aan een rommelig landje. Wanneer je het pand, ooit met ruim uitzicht op de bollenvelden, maar nu ingeklemd door deels nieuwbouwhuizen, nadert, staat de authentiek ogende bollenschuur, oorspronkelijk in 1886-1887 voor J.W.Lefeber gebouwd, zo goed als ‘nieuw’ te zijn.

Leo van Schooten en Luduïna Hasssell bij hun aan de gevel van de voormalige bollenschuur bevestigde prijs van Museum de Zwarte Tulp.

Enige tijd na het overlijden van eigenaar Lefeber, neemt Leo van Schooten contact op met de erfgenamen, zijn kinderen. De bollenschuur aan de Achterweg in Lisse wordt al meer dan een kwart eeuw niet gebruikt en hij overweegt de schuur te kopen om er een woning van te maken. Hij kent de schuur en de eigenaren goed, hij is geboren en getogen Lissenaar en kwam er als kind vaak spelen. Hij woont op dat moment in Noordwijkerhout, waar hij ook ooit een oude woning kocht en opknapte, maar eigenlijk willen hij en zijn vrouw Luduïna Hassell graag terug naar Lisse. In 1997 worden de erfgenamen en Van Schooten het eens: hij koopt de schuur. Vrienden vragen zich af of hij niet een afspraak met Vogelenzang moet maken, en wanneer hij zijn moeder van zijn aankoop vertelt, maakt ook zij zich ernstige zorgen. De schuur ziet er niet uit: ‘Het was binnen en buiten een enorme rotzooi. Klimop overwoekerde de buitenkant waardoor de tekst Lefeber op de gevel nog slechts voor de helft te lezen was. Halverwege was een deel van de bakstenen muur weggebroken. Dat deel van de schuur dien­de een tijd als parkeerplaats. Binnen was het donker en somber, de stellin­gen waren voor de helft gesloopt. Maar toen we alle oorspronkelijke ventilatiedeuren hadden opengemaakt, alles zat degelijk vastgespijkerd, zag Luduïna het helemaal voor zich. Zij is vooral degene die de bollenschuur tot woning heeft ingedeeld.’

Lijst voorwaarden

In de periode dat Van Schooten de schuur koopt, is er net een lijst gemaakt van bollenschuren die het behouden waard zijn. De schuur van Lefeber staat vermeld in het boek Beelden van Bollenschuren dat in 1998 uitkomt: ‘Bij de vergunning behoorde een lijst voorwaarden, waar we het mee eens waren. We wilden zelf ook de buitenkant in oude staat herstellen. Toen we op zoek gingen in het fotoarchief van de familie, kwamen we een foto tegen waarop een tante voor de schuur van weleer stond. Daarop kun je zien dat er aan de westelijke zijde een deel was aangebouwd. Dat is echter in de jaren zeventig weer afgebroken om plaats te maken voor nieuwbouwhuizen. Op die foto is overigens ook het erachter gelegen bollenland goed zichtbaar.’

Er is veel werk aan de winkel. De meeste tijd wordt in beslag genomen met de aanvraag van vergunningen en dat zijn er veel: ‘Er was geen water, gas, riolering of elektriciteit. Dat moest via de Acacialaan naar de schuur worden geleid, maar er lag een sloot tussen, waar bovendien een bruggetje over moest komen als entree naar de woning. Er stonden bomen in de weg. De kabelaansluiting moest via de Achterweg om het huis heen worden geleid. Gelukkig heeft de Adviescommissie Bollenschuren ons enorm geholpen. In januari 2001 konden we daadwerkelijk met de renovatie beginnen.’ Tijdens het wachten op de vergunningen zit het echtpaar niet stil. Van Schooten: ‘Bouwen is wel een hobby van mij. Ons huis in Noordwijkerhout hebben we indertijd zelf onderhanden genomen, maar dit kon ik echt niet zelf. De indeling is wel geheel van onze hand, maar voor de tekeningen, berekeningen en bouwtechnische aspecten hebben we de hulp van architect Ruud van der Kroft ingeroepen.’

Dak moest hoger

Van Schooten zet op een rijtje waar hij zoal tegen aanliep: ‘De bovenverdie­ping had een hoogte van 2.20 meter. Volgens het bouwbesluit kan dat niet, met als consequentie dat het dak 50 centimeter omhoog moest. Er is een sta­len constructie aangebracht, waarna de balken konden worden verwijderd.’ Hij laat foto’s zien waarop dat duidelijk wordt. Het dak moet eraf, vrijwel iedere zaterdag zoeken de nieuwe eigenaren op bouwplaatsen voor histori­sche bouwmaterialen naar de juiste oude kruispannen, waar er maar liefst 4000 van nodig zijn: ‘En iedere fabrikant heeft een eigen maatsysteem, je kon niets combineren.’

En dan is er dat grote gat in de muur: ‘Het bleek vreselijk kostbaar om daar dezelfde bakstenen voor te kopen. Gelukkig kwam aannemer Piet Kortekaas met de oplossing. Hij heeft de muur met stenen van enigszins verschillende kleuren willekeurig door elkaar gemetseld. Je kunt het nog wel een beetje zien, maar hoe langer het weer op de muur inwerkt hoe kleiner dat verschil zal zijn.’

Alle ventilatiedeuren van de schuur zijn vernieuwd en van dubbel glas voor­zien. Alleen de deuren aan de tuinzijde beneden kunnen nog open en uiter­aard de deur die tot voordeur wordt bestemd: ‘Dat was ook een aardige klus. Geen deur had dezelfde maat, al scheelde het soms maar een halve centime­ter, ze moesten allemaal op maat worden gemaakt. De kozijnen waren van degelijk Amerikaans grenenhout, die hoefden we niet te vervangen. Dat is keihard. Ik heb de mensen regelmatig een lelijk woord horen zeggen als er weer een schroef in moest.’

Schitterende tijd

In de tweede helft van januari 2003 is alles klaar en kan de woning worden betrokken. De restauratie zelf kost uiteindelijk een jaar: ‘We hebben een schitterende tijd gehad, veel gelachen en steeds kwamen we weer iets tegen waar niet op gerekend was. We werkten samen met een geweldig team, aan­nemer Piet Kortekaas, architect Ruud van der Kroft en teamleider Martijn de Lange. En de kosten zijn binnen de perken gebleven. We hadden het van te voren uit laten rekenen door een calculatiebureau om niet voor verrassin­gen te komen staan, en de raming bleek goed te kloppen. We willen hier oud worden, lekker in Lisse, dicht bij onze vrienden en alles op loopafstand. Wat wil je nog meer?

Zwarte Tulpprijs

De Projectgroep Behoud en Herbestemming Bollenschuren van Museum de Zwarte Tulp heeft bijzonder veel waar­dering voor de wijze waarop de eigenaren Leo van Schooten en Luduïna Hassell dit hebben gerealiseerd en als blijk van waardering is de eerste Zwarte Tulpprijs op 25 november 2003 aan deze mensen uitgereikt. Het bord, met palmtakken in goudkleur, siert de gevel.

Acacialaan 1 - schuur Lefeber

Acacialaan 1 – schuur Lefeber